GASCONS CAP E TOT ! E après ?

Que leigi tot dia sus Internet novèlas frescas e vielhas deth Esperit gascon, afirmacion fòrta d’aver a estar gascons cap e tot ! Que trobam aiqui, de Samatan a Anglet, e totis eths parçans deth Bearn, deras Lanas, e d’entorn, ua volontat de mantier era gasconitat, en prumèr de díser çò qu’ei Gasconha en territòri e en Istoèra, dera gastronomia ath blason, era musica, era dança e era literatura… Que nos lecam eths pòts d’aquera saborosa garbura e que’m plasi a léiger tots aqueri coplets ara glòria deth Èster noste. Qu’avem aiqui monde que no baishan pas eth cap fàcia a monde que no pensan qu’a normalisar, e que dèishan créser ara possibilitat d’un occitan centrau estandardisat.

Gascons cap e tot siem doncas! Mes ara reflexion que nos podem sentir petits en compareson deth francés, aquera lenga que, se’n cresem eth President dera Republica Francesa, president tanben dera francofonia, no apartié solament ara França, mes ath Monde. Cu de nosauts no volerià que subrevive eth francés, era lenga qu’avem apresa e que parlam tot dia qu’ac volham o non. Solide ! Qu’avem a deféner eth francés miaçat peth « franglés » que nos envadeish, e peth abandon de tròp de monde en França mèma. S’era vocacion universalista deth francés ei reconeishuda mondialament, n’ei cap a nosauti d’arrefusar-la.

Era nosta vocacion, se’n i a ua, qu’ei diferenta. N’ei cap mancar de fiertat d’ac díser. Qu’ei díser çò qu’èm e « qu’èm ce qui èm », coma cantan eths de Semiac, n’èm cap mens o mes que d’auti, qu’èm diferents, qu’èm d’ua tèrra entre duas mars e tres montanhas, ua mosaïca de pòples e de parlars. Gascons tiò! Que siam de Bearn, deras Lanas, d’Armanhac, de Coserans, d’autes lòcs, Gascons amassa que nos podem sentir, que nos intercomprenem.

Mes que podem, que devem, anar mes luenh, Ja no volhan mantuns gascons enténer a parlar d’ « occitan » ne d’ « Occitania » e vertat que nos an farlabicat ua « Occitanie» on deguns no s’arreconeish – que gausi pensar qu’un dia escotaran era leçon d’un Camelat o tanplan era d’ua Filadèlfa de Gèrda, qu’entenèren eras cigalas de Mistral e deths de Provença. Per ma part, que preni tostemps plaser a léiger eras òbras que nos an deishat, e era Belina de Camelat o era Bernadeta de Filadèlfa que’m fèn tostemps pensar ara Mirèio de Mistral.

E tornem-ac díser : era familiaritat pregonda damb ua tèrra n’empacha cap un agach universau !