Rencontre de Robèrt Lafont amb la CGT e lo PCF
Annadas 1970 -1990
Rencontre de Robèrt Lafont amb la CGT e lo PCF
I a de jornadas qu’ensolelhan la vida, amai se sas resultas son pas estadas las desiradas, aital lo dètz de mai de 1980, disi plan de 1980, e lo 13 de març de 1981. En 1983, a la sesilha sus la region organizada per los Communistas del Lengadòc-Rosselhon « La Région en Chantier », la plenièra amassa 700 personas : cercaires, elegits, viticultors, sòcis e non-sòcis del PCF e Robèrt Lafont. Son discors foguèt publicat dins lo Travailleur du Languedoc, mesadièr d’Erau del PCF, el que se presentava coma un recampaire i disiá à sos « cars amics » en francés a prepaus d’aquestas jornadas, aprèp aver fach allusion a Mon país escorjat :
Discors en òc sul Peiron dabans 80 000 personas
Je pourrai parler de moments où nous nous sommes vus ensemble et où peut-être un jour, quelque chose a tourné dans ce pays. J’évoquerai bien sûr cette mobilisation populaire du 29 avril 1976 où à Montpellier 100 000 personnes étaient dans la rue sous le drapeau occitan, mais aussi une autre manifestation où nous étions ensemble. C’était le 10 Mai 1980… Et puis, un jour, la CGT m’a dit : “Tu parles au Pérou de Montpellier.” J’ai dit oui – c’était le 13 mars 1981 – j’ai dit oui, mais je parlerai occitan pour que ce langage hérité redevienne le langage de mon pays et le langage de ses luttes. Il parait que j’ai été compris pour les paroles, que j’ai été compris des ouvriers qui étaient là, et pour le sens que j’ai été compris des ouvriers immigrés, ce qui prouve que cette langue, voyez-vous, n’est pas imperméable à l’espérance des hommes …
Dins lo seu discors coma dins la sesilha i èra question de L’Adrech, la mina de Gard amenaçada alara de barradura, coma mantuna entrepresa de la region amb l’amenaça suls emplecs. Parlèt tanben d’autogestion, de decentralizacion e d’autonomia e segur d’accion culturala…
Apondrai a aquel extrach de discors que l’annada 1983 foguèt pas una capitada per las municipalas e las listas menadas per lo PCF en particular a Besièrs e Seta amb per consequéncias l’interdiccion tre 84 de la Fèsta federala à Issanka, proprietat de la vila.
Robert Lafont presida lo comitat « Liberté pour Issanka »
Una batèsta se menèt e Robert Lafont trantalhèt pas e prenguèt la presidéncia del comitat « Liberté pour Issanka » que s’amassèt lo 26 de març dins la Borsa del trabalh de Montpelhièr amb un front democratic ont se vesiá còsta a còsta la CGT, la CFDT, la FEN, lo PS, lo PC, lo PSU, un molon d’associacions de tota mena e los creators de la region. Doas iniciativas èran previstas los 1èr e 12 de mai « qué que siá la resulta de las eleccions de Seta », que los electors tornavan a las urnas. La participacion d’artistas de Catalonha, País Basco e de musicians, qu’èran venguts a Issanka ja, èra anonciada.
A títol d’informacion èran a la Mòstra de la Fèsta de l’Issanka los grops, artistas e escriveires seguents : Claudi Marti, Pi de la Serrra, Raimon, Claudi Alranq, Frederic, Cardabèla, Fulbèrt Cant, Bernat Lubat, Uzeste musical, Fai tirar, Benedetto, Rotland Pecot, Jean-Pierre Chabrol, Los del Sauveterre, Montjòia, La musique de la rue, Maguy, Maria Roanet, Patric, Agram, e soi segura que ne doblidi…
Prepausi aquí de veire cossí lo rencontre entre movement occitanista e movement social foguèt possible a la debuta dins las annadas 70, puèi l’influéncia e la preséncia dins lo jornal del PCF e dins sas fèstas, en particular a Issanka, de la lenga.
Cal precisar que lo TL, títol donat al Travailleur du Languedoc alara, es pas lo sol mèdia del PCF a parlar d’aqueles tèmas : L’Humanité, La Marseillaise, Économie et politique e France Nouvelle ne parlan tanben e se pot legir l’analisi de Jean-Marie Guillon e las responsas de Robèrt Lafont sus aquel sicut. Me me’n tendrai al TL e a la lenga.
Aquel periodic fondat tre la creacion del partit comunista dins lo Lengadòc aviá pendant un temps, mercé als « Propos d’Estienou » (E. Fabre) e a las cronicas dels vilatges dins sos escriches de mots e expressions en lengadocian en grafia coma se ditz ara « patoisante », mas amb l’exòdi rurau e la « modernitat » aquel costat s’èra amenudat. Lo primièr tèxte del reviscòl de l’occitan dins lo periodic que parli son dos : lo primièr en pagina 5 del numèro d’octobre de 78 es de Philémon Pouget se titola Lo sal de la Tèrra, pausa la question de l’òc dins la formula nòva del periodic e se felicita del retorn de la lenga : « Lo pòble que morís, escanat pel capital, torna trapar sa lenga per cridar que vòl viure e decidir al país, e aquel crit dins una lenga tornamai tibada e cercada, enrasigada dins la memòria nòstra, es un crit prigond de resisténcia, escampat per sauvar lo país. » Philémon Pouget èra ensenhaire e conselhièr pedagogíc. L’autre tèxte es lo de l’escriveire e jornalista communista Max Allier que aconselha (o pas) : « Plantatz de Miugranas! ». E aital una croniqueta se perseguís al fial dels numèros amb d’articles de Jacques Bres suls trobadors ; Glaudi Alranc : « la crida del 10 de Mai » ; Michel Touraille, poèma de Robert Lafont, Aï Moro vièlh la legenda ; i trobam tanben una pagina tirada de Flamenca, de cronicas istoricas jos la pluma dels istorians Jean Sagnes e Raymond Huard e de legeires que demandan mai d’occitan dins las paginas del jornal…
Cossí tot aquò comencèt alara que a las presidencialas de 1974 Robert Lafont aviá volgut se presentar coma candidat occitan jos l’eslogan « Volèm viure al país » e que lo partit communista sostenguèt Mitterrand presentat pel PS ?
L’actualitat d’aquelas annadas pel Lengadòc-Rosselhon es l’emplec dins las minas e las fabricas e l’avenidor es tanben sul davant de l’empont. Aquela actualitat es portada pels creators e es coma aquò que lo tèxte Mon païs escorjat, fargat per Robèrt Lafont, J-P Chabrol, e Emmanuel Maffre Baugé es sostengut per d’escriveires, d’universitaris, de viticultors, de jornalistas, de sindicalistas, de cantaires, de teatroses, eca. Siá 10 000 personalitats (veire sus occitanica.eu/items/show/20675).
Le travailleur du languedoc N°17
Le travailleur du languedoc
Le travailleur du languedoc N°11
Robèrt Lafont a sortit Autonomie de La region à l’autogestion en cò de Gallimard a París ; l’escriveire Chabrol sortís dins aquela epòca La Folie des miens, libre sus l’estalinisme del PCF e Emmanuel Maffre Baugé, president de la Cambra regionala d’agricultura, de la federacion nacionala de vins de taula e de rasims de taula a sortit un libre en francés Vendanges amères. E se demetèt de totas aquelas foncions quand se metèt sus la lista del PCF per las eleccions europencas en 5ena posicion foguèt eligit.
Tre març de 1976 las federacions del PCF de la region (Erau, Gard, Aude, Losèra e Pirenèus Orientals) an soscat e presentat un document sonat Les Communistes soutiennent le développement de la Culture Occitane, prenent posicion per la cultura occitana dins l’ensenhament e coma cultura viva. Lo document es revirat en lengadocian per Max Allier. Seguís en genièr de 77 un document del PCF de Lengadòc Rosselhon en francés, Lutter ensemble, amb lo compte rendut del collòqui cultura. En agost 77 pareis jos la pluma de Renat Merle Cultura occitana per avançar a las Éditions Sociales. Enfin al cap de l’annada, lo 12 de decembre, lo grop communista registra una proposicion de lei a l’Amassada Nationala « portant création d’un pouvoir régional dans la perspective d’un socialisme démocratique, autogestionnaire pour la France » que prevei notadament « l’enseignement des Langues Régionales ».
En novembre de 78 lo n°3 de la formula nòva del TL presenta aquela proposicion en seguida d’un article del Matin a París e presenta en francés lo tèxte Mon païs escorjat amb una crida per sa signatura e lo punt de vista de Robèrt Lafont « théoricien bien connu des problèmes régionaux [et qui] a sur ce point une analyse qui converge avec celle des communistes.» Seguís una citacion de l’autor sus l’autonomia. Aquela discutida se perseguís sus lo TL amb una reflexion de la commission region Federacion d’Erau en novembre 79 sus « autonomie régionale et revendication occitane. »
En març de 1980, s’endralha un debat jos la fòrma d’una tribuna liura entre la commission Region del PCF e Robèrt Lafont, la fin provisòria serà dins lo numèro de junh amb una taula redonda e de participants en mai dels precedents coma Françoise Madray, Max Allier, Philémon Pouget, Jacques Brès, Jean Maury e Henri Boyer. Es una discutida sense concession a l’entorn de la region, de l’autonomia, de l’autogestion…
La reflexion sus la cultura a sa plaça amb, en genièr 80, l’article de Max Allier L’expression culturala en perilh, ont fa l’istoric de l’IEO. En mai un article signat del burèu novèl de l’A.C.O sus « L’accion culturala occitana »…
Se pòt pas dire tot aquí mas per l’istòria de la lenga coma per la del movement obrièr e en memòria de Robèrt Lafont, se pòt pas doblidar aquel ligam e emai se aprèp lo 10 de Mai 1981, la victòria de Mitterrand e l’aflaquiment del PCF an pas fach correspondre los sòmis de decentralizacion amb la realizacion mesa en òbra jos la fòrma, per exemple pel teatre de « scènas nacionalas »…
En 1983 Robert Lafont disiá dins l’acamp que ne parli en dobertura : « Nous avons quelque peu bivouaqué, maintenant il faut repartir. Mais je crois qu’il ne faut pas tenir les victoires que nous avons remportées pour négligeables… »
![Combatre a tot pèrdre ambe la França liura [Episòdi 6] <i class='fa fa-lock solo-premium'></i>](https://i0.wp.com/medias.lodiari.com/war-62848_1920.jpg?resize=440%2C264&ssl=1)
