La Pèrla

Dins un pichon vilatge de la còsta mexicana, Kino, pescaire indian, viu amb Juana, sa femna, e lor nenon Coyotito. A La Paz, la pauretat es d’en pertot e las familhas vivon mai que mai de la pesca a las pèrlas. L’espèr de cambiar son destin es van : aquí, los indigènas demòran segregats, e los paures demòran dins la misèria. Kino o sap plan, çaquelà, mena una vida modèsta mas urosa, enrodat per sa familha. Puèi, es un òme plan estimat del monde del vilatge. A per sola fortuna son ostal, sa piròga e son cotèl, e las musicas que l’acompanhan a cada moment de sa vida. La qu’estima mai es la Cançon de la Familha.

Mas dins lo temps d’una jornada, la vida d’aquela familha indiana va cambiar. Lo pichon Coyotito, un matin, es fissat per un escorpion. Amai se Juana li aspira lo veren sulpic, pendent que Kino tua la bèstia, lo còs del nenon quita pas d’enflar dangierosament. Per paur de pèrdre lor filh unic, Kino e Juana decidisson de menar lor enfant a la vila, per se far examinar pel doctor. Aquò, es un eveniment pauc ordinari al vilatge dels pescaires : cadun sap que lo doctor gasta pas son temps per una familha sens sòus, e indigèna en mai d’aquò. Mas Juana  insistís, determinada a salvar son filh, e partisson, acompanhats per una tropelada de badaires e de vesins, tan consiroses coma curioses.

Sens suspresa, lo medecin sonharà pas Coyotito. Kino se’n torna al vilatge, partejat entre la colèra, la dolor, e la vergonha, jol pes de sa condicion sociala que l’empacha de prene suènh de sa familha.

Lo pescaire monta alara dins sa piròga e se bota a caçar las pèrlas, esperant ne trapar qualques unas pro polidas per poder pagar lo medecin odiós. Kino prèga e canta encara mai que de costuma : la « Cançon del dejós de la Mar », lo cant de « La pèrla que pòt èsser ». E, per un miracle inesperat, trapa enfin una pèrla excepcionala, enòrma, redonda, e que lusís dins sas mans. Es la Pèrla del Monde, la pèrla que pòrta l’espèr d’una vida melhora per el e per sa familha, de veire son destin cambiar per de bon.

La nòva d’aquela pesca astruga fa lèu lo torn del vilatge. Kino se bota a somiar : Coyotito garit, poiràn crompar de vestits nòus e se maridar amb la Juana, a la glèisa. Son filh anirà a l’escòla, aprendrà a legir. Tanben, l’òme se cromparà un fusilh. Mas los sòmis de riquesa de Kino menan tanben a la cobesiá e la gelosiá del monde. Los vesins, los raubaires, los crompaires, lo monde entièr sembla s’èsser ligat contra lo jove e sa familha.

De mai en mai crentós e mesfisant, lo pescaire, ipnotizat per sos desirs novèls, s’endralha pauc a pauc dins de camins de violéncia e de folia. La Pèrla del Monde, signe d’espèr, es benlèu una pèrla maudita fin finala…

Aquela novèla de John Steinbeck, La Pèrla, foguèt revirada en occitan per Joan-Peire Lacomba. Inspirat d’un conte tradicional mexican, l’autor bota tanben en lum l’oposicion de las classas socialas, e nos questiona sul ben e lo mal, sul bonur e l’argent, e la perversion subta d’un òme guidat per l’espèr de cambiar son destin.