Lo viatge alambicant dau professor Gròsdenas – Romieg Jumèu

Romieg Jumèu, escrivan occitan marselhés màger, nos conta aquí lo raconte alambicat del professor Gròsdenas e del jutge Babós. Un dialòg long entre los dos òmes, pendent lo procès del primièr, que poiriá cambiar lor vida a totes dos.

Dins un TGV entre París e Marselha, una revòlta esclata… Tot primièr, lo tren pren de retard per causa d’una meteo fòrça marrida. Amb aquela tempèsta, s’arrèsta mai d’un còp, e l’irritacion dels passatgièrs creis pauc a pauc. Mas es en gara de Valença que la colèra espeta a de bon. Enrabiats, los usatgièrs, mai que mai los de la segonda classa, envasisson lo tren, rauban lo vagon-bar, e mancan de malmenar fisicament un agent de la SNCF sul cai. En mai de tot aquò, lo TGV, en tornar partir, coneis de panas materialas, e deu cambiar d’itinerari, provocant un còp de mai la ràbia dels passatgièrs… Mas una revòlta apareis pas soleta : cal doncas un colpable.

Lo professor Justinian Gròsdenas, passatgièr del TGV, escriu una òbra granda sus l’Empèri roman. L’istorian viu solet, a París, e ensenha al Collègi de França. Quita gaireben jamai la vila. Grand, los uèlhs negres, e la cara expressiva, l’intellectual es plan conegut, reconeissable, e respectat de totes. L’òme es a mand de se far elegir president de l’Union culturala latina a Marselha. Un titre que n’es pro fièr, el que nasquèt a Marselha e que partiguèt de pas res.

Pas vertadièrament lo perfil d’un criminal, encara mens d’un terrorista… Çaquelà, ara, es plan per aquò qu’es interrogat pel jutge Babós. La rason ? Es acusat d’aver menada la revòlta dins lo TGV, e de far partida d’una associacion de malfaitors.

Lo jutge Babós sap qu’aquel procès es pas ordinari. Se vei ben que lo professor Gròsdenas es pas brica un terrorista, mas lo rapòrt de polícia, de segur fòrça exagerat mas sostengut pel procuraire, afirma son implicacion e sa culpabilitat. D’un autre costat, se condemna Gròsdenas, aquel procès alertarà la premsa, e farà de bruch dins tot lo país… Alara li cal èsser just, e subretot, far lo lum sus la vertat.

Gròsdenas sembla un ciutadan onèste e incapable de far de mal a qualqu’un. Viatjava dins aquel TGV cap a Marselha per anar manjar amb lo Primièr Conse. Puèi, l’endeman, aniriá quèrre son títol ultim : son eleccion coma president de l’Union culturala latina. L’òme es pro intelligent, podiá pas sabotar sa carrièra per un incident coma aquel.

Çaquelà, qualques detalhs interpèlan lo jutge Babós. Lo professor marselhés a un costat coleric, que minimiza pendent aquel procès. Puèi, d’un autre costat, li agrada d’èsser reconegut e seguit pel monde, coma lidèr. Un pauc pretenciós, Gròsdenas es convençut de tot çò que ditz. Mas la jove vesina de viatge del professor demòra introbabla, coma inexistenta. E puèi, d’ont sortís aquela femna vièlha que li parla lo jutge ? Se’n soven pas brica, e comença d’aver paur de pèrdre un pauc l’esperit…

Alara, entre messorgas averadas, denegacion totala, o benlèu folia passadissa, Babós, aprèp un darrièr gòt de limonada, deurà jutjar.