Espigoule, de la pellicula a la vida
Genièr. Burèu del Diari. Interior jorn. La còla redaccionala, febrosa, es a cercar un filme, un sol, per representar lo tèma del seu numèro venent. Entre ficcion e realitat… En realitat calguèt pas cavar nimai esperar longtemps abans que lo nom de la comuna mitica d’Espigola tustèsse a la pòrta de totes los esperits per clavar la discutida. Una evidéncia. 25 ans a, se començava lo rodatge de Les Quatre Saisons d’Espigoule, que Christian Philibert, son realizator, definissiá aital al moment de la sortida en salas, en 1999 : « Tot es pas verai mai ren es veraiament faus nimai ». Un filme objècte de culte, en partida gràcias a la termièra trebola que bastissiá entre la ficcion e la realitat.
Les Quatre Saisons d’Espigoule, es benlèu un dels filmes mai occitansNDLR : Se Les Quatre Saisons es en francés, s'i ausisson qualques mots de provençal, tanplan coma un fum de dires regionals., tant magnifica la societat provençala. Demòra un objècte de debats entre los cinefiles amators que sèm : actors o vertadièrs estajants del vilatge ? Scènas de vida raubadas o mesas en scena ? Avèm contactat Christian Philibert que concedís a plaser : « Aquò m’a totjorn fach sorrire, es un pauc l’objectiu dau projècte tanben, de crear aquela ambigüitat permanenta entre lo reau e l’imaginari, lo documentari e la ficcion ». Lo realizator jòga dels còdis, de còps que i a los intervenents l’interpèlan, li parlan dirèctament, e de còps la camèra sembla coma amagada.
Espigoule fa veire un vertadièr vilatge amb sos estatjants, dins lor quite ròtle. Un condensat de lors moments mai bauges e mai estacants. Pel realizator, « lo fach de concentrar aquelei moments sus 1h30 mòstra un vilatge qu’èra benlèu mai pròche d’aqueu d’Asterix e Obelix que dau mieu vilatge natau ».
Plan tancat sus son parçan imaginari e real a l’encòp, lo filme aprofiècha d’una armonia polida entre de scènas totalament fictivas mas « noiridas de real » e de documentari pur. Christian Philibert confirma que « la frontièra es de còps que i a estrecha, s’organizatz una fèsta de vilatge qu’existisse pas, mas qu’après lei gents i participan e la vivon coma una fèsta, adonc ven una fèsta vertadiera ».
Los primièrs jorns del rodatge, ensagèt pasmens de far venir qualques comedians, mas tornèt lèu enrè per fin finala « trabalhar a l’entorn del real ».
Philibert s’amusa tot lo long de las quatre sasons a mostrar un vilatge idealizat amb de personatges mai o mens naturals davant la camèra, mas qu’an meravilhosament integrat la dimension fictiva d’Espigoule e que se donan amb generositat e autenticitat. L’intencion del realizator èra de fargar una comedia populara, de testimoniar de la vida d’un vilatge a la fin del millenari, mas tanben de mostrar qu’en limpant entre documentari e ficcion « se pòu tot trafegar ».
L’apròchi artistic e filosofic del filme es estat tanben una responsa creativa a la manca de mejans, « faire una ficcion sota la forma d’un documentari còsta ren que lo prètz d’un documentari » çò-ditz uèi.
Uèi, la ficcion s’es per de bon entremesclada amb la realitat, que lo vilatge ten dos noms sul panèl d’intrada, lo vertadièr, Ginasservis, e lo « nom d’artista », Espigoule. Per tot çò que n’es del torisme, del comèrci, o quitament en çò de las agéncias immobiliàrias, es lo segond que lo monde fan servir. Lo conselh departamental consacrèt en 2001 Espigoule 154ena comuna de Var, e lo Facomocher, animal mitic espigolian ''Le phacomochère, il est plus gros que le phacochère ! '' - Jacques Bastide dins Les Quatre Saisons d'Espigoule., dintrèt al museum d’istòria naturala del departament en 2011, que i es a mand de venir mai famós que la Tarasca.
Pel realizator « es pron extraordinari d’assistir a-n-aquò ; m’inquietava un pauc d’aguer creat un mostre, e encuei ne’n siáu puslèu fièr, es mielhs qu’un Cesar ! »
Aquel filme, de mal classar dins l’istòria del cinèma, tròba ara sa plaça sus aquela talvera que capitèt d’imaginar entre comedia e documentari, un espaci de libertat ont d’autres brots an, dempuèi, crescut.
