Trocets d’istòria : de las originas a la BD d’òc (2)
TROCETS D’ISTÒRIA :
de las originas a la BD d’òc (2)
La BD nasquèt en 1827 en Soïssa amb l’aparicion de Amours de Monsieur Vieux Bois de Rodolphe Töpffer, considerada coma la primièra benda dessenhada de l’istòria.
Lo tèrme “benda dessenhada” apareguèt en 1950 en França. Abans, se parlava correntament de “seria illustrada” o d’ “istòria illustrada” mas pas brica de “benda dessenhada”, problament per çò qu’en França los autors de l’epòca trabalhavan essencialament sus de plancas.
La BD èra coneguda dins la premsa jos una forma particulara : en bas de pagina, en bendas o en strips.
Existisson mantun genres de BD coma lo manga qu’es una BD japonesa que se deu legir de drecha a esquèrra e, en rason del ritme de parucion plan aviat, son sovent en negre e blanc alara que la magèr part de las BD dins la rèsta del monde son en colors. Podèm notadament pensar als fumetti que son de BD italianas que lo nom significa « pichons fums » en referéncia a l’aspècte de las botiòlas.
Lo genre de la BD foguèt longtemps reservat als adultes, fins a las annadas 1960. Puèi, las gents ensagèron d’o valorizar e d’o far considerar coma “noven art” e fin finala se virèt cap als pichons e als joves.
Un jornal coma La Beluga es una de las primièras revistas occitanas a publicar qualques extraches de BD de tots los estiles amb de tròces reservats pels adultes. Puèi, L’estraça foguèt lo primièr jornal occitan a publicar unicament de BD occitanas reservadas als adultes.
A comptar del sègle XIX comencèt de se publicar La Ratapignata, un jornal setmanièr puèi bimesadièr, que prepausèt de BD coma Gé Merlussa dins las annadas 70. Es una benda dessenhada umoristica qu’a un umor basat sus la caricatura e que se pòt comparar dins l’umor e dins l’estile grafic a l’estile de la benda dessenhada Les Bidochons e Le chat de Geluck amb de grafismes plan simples e un estile minimalista e leugièr que desliura fin finala un messatge seriós, adult e de còps complèx.
Aquelas darrièras BD son plan recentas e son jos una forma novèla qu’es dirèctament un libre compausat sonque d’imatges acompanhats de botiòlas blancas ont i a un escrichonet per seguir l’istòria.
Existisson tanben de BD per de legidors mai joves. Per exemple, Tintin es una BD que ten de mantun genres : aventura, policièr, sciéncia-ficcion… Dempuèi 2005 la BD Yakari, que ten mai del western, foguèt tanben revirada en occitan. Coma plan d’autras !
PER ANAR MAI LUÈNH :
Un site de la Bibliotèca Nacionala de França inventòria los títols de premsa locala anciana e permet de tornar trobar tot çò que foguèt publicat en occitan, e las BD tanben !
