Deodat de Severac : son engatjament musical
Deodat de Severac es un grand compositor de musica francés apassionat de sa region occitana d’origina.
Nasquèt a Sant Feliç de Lauragués dins Garona Nauta lo 20 de Julhet de 1872 e moriguèt a Ceret dins los Pirenèus Orientals lo 24 de Març de 1921. Estudièt la musica a Tolosa, al Conservatòri. Anèt puèi a París ont encontrèt un fum d’artistas : Pablo Picasso, Léon Paul Fargue, Maurice Ravel, Marc Lafargue… Pendent sos estudis a la Schola Cantorum de París, Deodat de Severac escriguèt sa tèsi de musica, que lo subjècte n’èra : « La centralizacion e las pichonas capèlas musicalas ». Dins aquesta tèsi, deplorava l’uniformizacion de las mentalitats dels compausitors franceses per causa de la centralizacion parisenca. I defendiá la causa regionala per far comprene l’importància de seguir, pels artistas, aquí los compositors de musica, sas raiças regionalas qu’o contenon tot pel musician : las melodias, los ritmes… Reprochava als compositors de rompre la cadena de las tradicions vièlhas que venián de lors aujòls e de lor region. Tot aquò per s’adaptar a la mòda de París sens la natura de lors originas regionalas.
En consequéncia, la nocion d’Escòla a tota son importància per Deodat de Severac. Dins sa tèsi, rampelèt lo sens tradicional « d’Escòla » : un gropament d’artistas a l’entorn de l’Ideal pròpri a una region determinada. Aqueste Ideal se manifèsta dins la realizacion d’una òbra amb las caracteristicas esteticas comunas a la region d’origina. Deodat de Severac prepausèt una Escòla regionnala totalament diferenta de ço que fasèm dins las Escòlas e los Conservatòris actuals. Al programa èran la musica populara, la cançon e la dança. Per començar la musica, se letrejavan las nòtas suls tèxts de polidas cançons popularas de la region occitana en aprenent en meteis temps las paraulas dels poèmas magnifics de la region. Tot aquò permetiá d’enriquesir lo patrimòni de las generacions futuras. Deodat de Severac desirava una musica luènh de las teorias, dels teoricians de musicologia : voliá una musica abans tot inspirada de la natura, aquesta natura que l’aviá vist nàisser.
Vaquí cossí descriguèt sa region de naissença, als premicis de sa musica :
Mos uèlhs se son dobèrts a la lutz en vesent lo Canigó, e, despuèi ma joventut, me soi promés d’assajar mai tard d’escalar los penjals d’aquesta montanha divina, ont devián viure de joventas e polidas fadas !
Aquel jorn venguèt enfin, mas ignoravi çò que i podiá aver al-delà. Quand lo vegèri, foguèt un esbalausiment ! Planas de Rousselhon, Valada del Tech, Mar de Virgili, Alberas, sovenirs d’entosiasme e d’emocions intenses !
Puèi un ser de fèsta me menèt a Arle-sus-Tech e, pel primièr còp de ma vida , ausiguèri una cobla catalana. Farà lèu dotze ans, mas l’impression me n’es demorada coma s’èra d’ièr. En partissent d’aquesta serada, Vallespir venguèt lo país de mos sòmis !
Sa musica respira aquesta natura : una composicion personala fòra de las convencions d’estil. Aquesta frescor se sentís dins son escritura musicala. Es en posant dins los cants, las musicas tradicionalas que perven plan a expremir musicalament sas emocions fàcia a sa region tant aimada.
Aqueste poèma, Cant del Vallespir, de Jean Amada mes en musica per Deodat de Severac foguèt creat lo 2 de julhet de 1911 a l’ocasion de las Fèstas de Ceret.
