50 ans de borbolh occitan : pichòtas pepitas e grandas estèlas
S’avètz furgat dins sas ricas colleccions de vidèos eissidas dels archius de l’audiovisuau public, s’avètz seguit publicacions de l’establiment suls rets sociaus ont publica nombrosas « pepitas », coneissètz segurament l’INA, Institut Nacional de l’Audiovisuau. D’un autre costat, coneissètz segurament le CIRDÒC, vengut el tanben un institut : l’Institut Occitan de Cultura. Per n’aver consultat un dels 150 000 documents occitans, per n’aver visitat una de las exposicions, o per n’aver crosat le camin sus un eveniment culturau.
L’INA e le CIRDÒC s’encontran sus la complementaritat de las loas colleccions e missions. L’un consèrva las vidèos produsidas per las cadenas publicas e l’autre consèrva de documents audiovisuaus que constituisson pas la màger part de sa colleccion mes que ganhan totun a èsser coneguts. Justadament : le fons documentari de l’INA es mai que mai conegut per las « pepitas » que son las cançons de Brassens, las legendàrias e etilicas intervencions de Gainsbourg, las repartidas de Georges Marchais… Mes demest aquelas « estars » documentàrias, cossi far conéisser las pichòtas pepitas occitanas, testimònis de l’istòria d’una lenga e d’una cultura encara maltractada pels mèdias ? Caliá per aquò la volontat de l’antena de l’INA en Region Occitània e la del CIRDÒC, per fargar un utís de valorizacion e de difusion comun.
L’INA dispausava ja d’un utís web dels bons, sa colleccion de « frescas », permentent de propausar un còrpus documentari jos la fòrma d’una frisa cronologica. Dins aqueste cas la causida se portèt sul periòd le mai contemporanèu, la mai anciana vidèo datant de 1965. Plan pauc de negre e blanc, doncas, per una tematica virada cap a l’idèa d’una cultura viva : « 50 ans de borbolh occitan ». Aqueste « borbolh » sembla plan voler transméter l’idèa d’una cultura e d’una lenga en efervescéncia… çò que foguèt particularament tre las annadas setantas.
La fresca balha atau a véser 80 vidèos, coma tant de peiròtas sus un camin complicat mes passionant, de consultar per tematicas, per la frisa cronologica o per la cartografia. Las tematicas son sens suspresa las qu’an investidas les occitanistas dempuèi totjorn : ensenhament, musica, literatura, fèits de societat e un mai enigmatic « gestes et paroles » que sembla recampar espectacle viu, espòrts e patrimòni immateriau, sens oblidar una petita istòria dels mèdias occitans jos la tematica « audio e vidèo ». La cartografia permet de trobar de vidèos tractant o realizadas a l’entorn d’una vila, e de verificar qu’Occitània tota es plan representada.
Cada vidèo es acompanhada d’un tèxte de mesa en contèxte enriquesit de ligams cap a d’autras vidèos, mai que mai cap a Occitanica, la mediatèca numerica del CIRDÒC. Una transcripcion interactiva permet de trobar, d’un clic dins le tèxte, l’endreit de la vidèo corespondent. Coma cada vidèo es tradusida dins l’una o l’auta lenga, aquò pòt far una ressorsa de mai pels apreneires de la lenga.
Fin finau, la fresca permet de trobar documents interessants, benlèu ja coneguts, mes que balhavan l’impression d’èsser perduts dins un ensemble tròp vaste per n’assegurar la bona visibilitat. Segur que ne mancan de pepitas e cal pas esitar de furgar tanben sul site de l’INA. Mes d’unas vidèos semblan ja en passa de venir novèlas « estars » : Claudi Marti, filmat en 1977, contant son agait sus la situacion ecologica e economica de l’epòca, o encara Robert Lafont presentant Gui Broglia en 1965, o les shiulaires d’Aas…
A cadun de cabussar dins le borbolh per i trobar sas pepitas !
