Per saber la prononciacion autentica d’una lenga, sufís pas de saber cossí se realiza cada fonèma, cal saber tanben la « distribucion » dels fonèmas, es a dire a quin endrech de la cadena fonica tal fonèma se pòt trobar e a quin endrech se pòt pas trobar.

Un exemple : en francés, tot fonèma /e/ se càmbia automaticament en /è/ quand es dins una sillaba barrada (es a dire « una sillaba que s’acaba per una consonanta »). Dins aquela lenga i a lo parelh minimal le pré (ambe lo fonèma /e/) ~ le prêt (ambe lo fonèma /è/). Donc, en francés los fonèmas /e/e/è/ se pòdon destriar dins una sillaba finala que s’acaba pas per una consonanta. Mas, se qualqu’un s’apèla Bousquet (çò que s’escriu Bosquet en occitan e se pronóncia [buskét]) automaticament un francoparlant « pursang » cambiarà son nom en [buskèt], en cresent de prononciar coma nosautres. Aquò es tot simplament la pròva que l’occitan e lo francés son doás lengas diferentas, ambe, sus aqueste punt del sistèma fonologic, una diferéncia neta.

Lo drama es que mai d’un còp los « occitanoparlants novelaris » dàissan contaminar lor sistèma fonologic occitan pel sistèma fonologic francés. Ai agut ausit de gents qu’aprenián l’occitan e que disián *très, *anglès, *francès, *portuguès, l’èrba *verdèja, una corrèja, la *rosèda (es a dire « lo jardin ont i a de ròsas »), *èl *ès arribat. Dins un occitan blos e natural, se ditz tres, anglés, francés, portugués, l’èrba verdeja, una correja, la roseda, el es arribat.

Dins un fum de parlars del domeni dialectal lengadocian, (emai gascon e – en partida – provençal), aquesta oposicion fonologica entre /e/e/è/ es d’una granda soliditat, es a dire que los « parelhs minimals » son nombroses. Ne citarai sonque tres :

• aprés (participi passat del vèrbe apréner : Ai aprés que lo Prigojin aviá traït lo Potin) ~ après (contrari de abans) ;

• pel (francés « cheveu ») ~ pèl (francés « peau ») ;

• pes (francés « poids ») ~ pès (francés « pieds »).

Dins un occitan « blos e natural », coma disiá lo poèta lomanhòl Dastròs, se pronóncia donc : L’èrba (ambe lo fonèma /è/ tonic) verdeja (ambe lo fonèma /e/ tonic).