L’aganta contes

Cossí nasquèt lo tot primièr violon del monde ? Sens ne contar tròp, vos pòdi dire que lo rencontre entre un òme sus un caval – de mar o de tèrra, aquò, o sabèm pas – e una coloquinta i es per quicòm dins aquela invencion. La naissença de la cauçadura, ela, data del temps que los òmes e las femnas vivián encara dins las balmas e que lors pès èran totes nuds e, çaquelà, plan liures. E la castanha, d’ont ven aquò ? Tanben sonada l’agland de Jupitèr, podèm plan imaginar qu’a de veire amb lo Dieu del cèl e sas amoretas divencas. Per ne saber mai, vos caldrà legir aqueles tres contes de las originas, tres polidas istorietas qu’explican d’ont venon las causas e perqué son aquí, d’un biais meravilhós, de còps que i a fantasiós.

S’i mesclan de contes d’aicí, de racontes locals, del país a l’entorn del riu Òrb, coma lo d’Eulàlia, una jove de Valràs, filha d’un coble calabrés, que perdèt la vista e son paire a l’encòp pendent una tempèsta terribla. O encara l’istòria de Pèire e Joan, totes dos amoroses de la Lison. Decidisson de se desfisar per ganhar l’amor de la jove indecisa en naut del gorg de l’Uèlh Doç, del costat de l’Ostalet, entre Grussan e Valràs, sens saber que, per ailà, lo Drac velha…

Puèi, un conte d’endacòm mai : lo de Si Ling Shi, princessa de China. Ela, se vòl pas maridar, subretot vòl pas d’un maridatge forçat amb aquel senhor ric, que coneis pas brica e que, doncas, pòt pas aimar. Partís alara a l’aventura e, dins sa fugida, mena de femnas : lor mòstra cossí los cocons de bombix d’amorièr se pòdon desvolzar, puèi téisser, trabalhar, e se liberar. Si Ling Shi, princessa venguda artisana, se revoltèt contra sa condicion de femna a maridar e foguèt a l’encòp l’iniciatritz de la seda.

Enfin, coneissètz segurament La Bèla e lo Grapaud, conte popular rendut famós pels fraires Grimm, ont una princessa potonava un grapaud que se transformava alara en un prince polit e que vivián alara una vida urosa, lisa, e plena d’enfants e de languiment. Dins aquel pichon recuèlh de uèch contes, ne traparetz una version mai interessanta e mai umoristica, amb Estèla, la Bèla, embelinada pel grapaud-poèta mas que sómia d’una vida rica d’aventuras e de poesias.

L’autora de L’aganta contes, Coleta Derdevet-Meneau, es contaira. Escriu e, mai que mai, conta en occitan, sul monde d’uèi, impregnada per son territòri besierenc, e aquesta lenga seuna « tròp de temps amagada ». Lobeta, Pichou’Louve, L’empalhaire, e son darrièr recuèlh L’aganta contes, son inspirats d’istorietas e de contes tradicionals o populars, mas tanben de la vida vidanta, de l’actualitat, de la condicion de las femnas per exemple. Se crèan alara de contes modèrnes, de contes d’uèi pels mai joves, e tanben per totas e totes.