Tolosa, un nòrd assorelhat
Un montanhòl deth Coserans que vos diserà que pòt apercéber Tolosa deth som deth Picou, 1600 mètres sonque, ath dessús deth vilatge. Que cresè eths que m’ac diguèren, jo qu’avia tròp maishants uelhs, mes Tolosa que l’ai tostemps vista !
En imaginacion, pueish quan arribèren ena valea Tolosanas en vacança. Rai de solelh enas vidas nostas ! Jòcs, fèstas, excursions, e lèu ath fièu deths ans, promessa de tornar-nos véser ena Vila grana. E que nos anavam tornar véser tota era vida ! Coma un destin : que sufeishia de seguir eras aiguas, Garbet que’s gèta en Salat, Salat ena Garona, tostems cap ath nòrd… Maridatge, familha, eth montanhòl que s’èra fèt ciutadan dera Vila Ròsa.. U’aute camin que l’i avia miat, eth deths Estudis : eth orau deth bachelierat que’s passava d’aqueth temps a Tolosa, damb una jurada de professors dera Facultat, e que fuc eth mièu prumèr viatge, en camin de fer, cambiament a Bossens, arrèst a Sent Anha, arribada a Matabiau, e mantuas annadas atau. Era vision qu’èra auta : non mes solelh e sorrísers, mes banlegas grisas, alinhaments de maisons baishas, fums e bruts, horrèra de monde…
Era Tolosa d’un licean just sortit dera tuta pirenenca qu’ei tot un monde navèth a descobrir, damb jòias e trebucs, e no vos ac condarè pas tot ací ! Eth pensionari de Fermat n’estèc cap embarrat de tota part. Que i èran eths « correspondents », qu’òm anava véser eth dimenge de quan en quan, ua tantina maridada carrèra deras Arts, e era cosia sa filha mon ainada de pòc que m’ajudèren a léiger eras meravilhas dera ciutat mondina, que son en totis eths pòts, o eths libes. Nascut en un país « sauvatge », mes « tèrra santa » totun, que coneishia capèras e santets, e glèisa bèra, mes ren de comparar a Sent Sarnin, Sent Estève, eths Jacobins, eths ostaus borgesi, que prenè consciéncia deth temps der’Istoèra, pertot present ena vila.
E pr’aquò que vi tanben Tolosa coma un vilatge deths grans on nos podiam passejar, seguir Garona deth Pont Nau aths Ponts Bessons, on eth dimenge jogava era « Vierge rouge » deths Bergougnan e autes eròis que uei me sembla tornar véser a Ernest Wallon… ara TV ! Minimes, Naut Bernat, Bonafé, Còsta Pavada, Bèlmont, Sent Sarnin, Carmes, Salin, Sent Miquèu, Sent Anha, Ramièr, plan d’autes qu’aimi a cantar de Lardena a Sent Simon… que son quartièrs, vilatges, cadun damb era sièva personalitat.
Tolosa sinistrada quan Garona s’ac emportava tot deth costat de Sent Çubran, o quan er’ONIA (AZF) espetèc… Tolosa ufanosa deras prumèras alas ath dessús deths oceans, d’aquera Aeropostala dont sobra « Le Grand Balcon » ath ras deth Capitòli. Tolosa capitala deth país de Cocanha, Tolosa ciutat de poesia, de Clamença Isaura e Godolin, que se’n trufa pera eternitat en un jardin de nimfas de marbre en bèth centre d’ua plaça qu’a pres un nom american, coma eth gran cafè-restaurant pas luenh, longtemps rendetz-vos deths borgesi e deths qu’arribavan peth prumèr còp.
Tolosa de totas era batalhas, ja te’n prèsas de fèr era qui dòrm deths ponts amont ath Basacle. Deras batalhas lèu que fu, carrèra deras Leis entorn AGET, sala deth Senescau, Hala deths grans, meetings deths bèths, de ròsa que’m semblèc roja venguda, era vila deths Baudis, Bazerque, e Badiou, que se’n viren enà tier ua rota meslèu radicau-socialista on era Dépêche de Baylet fè er’opinion… o pòc se’n manca. Era Vila de Calas que pòt aver batsacadas !
E pr’aquò eth camin que tostems aimè e aimarè que va de Daurada e Dalbada en passant eth Pont aras bèras arcas d’ont flume e cais, dòmas e encara ponts, se balhan a véser dejos cèus cambiadisses segon era umor e eth autan, pueish en debarant en barri baish de Sent Çubran que tant me deisha de soviers…
