Re-Gard de femna d’òc : Estela Mazodier (1/2)
Per acompanhar la sortida d’un Diari dedicat a la poesia femenina, Laurenç Revèst volguèt reculhir l’agach de femnas occitanistas d’uèi sul militantisme, sus cossí veson lo present e l’avenidor de la lenga e de la cultura occitanas. Es, per aquò, anat dins Gard, per nos ofrir una dobla entrevista, en miralh, amb 2 femnas que se coneisson e se respondon : Estela Mazodier e Marineta Mazoyer. Aquí la primièra partida !
Estela Mazodier es de Gard, s’investís associativament al dintre de l’Institut d’Estudis Occitans de son departament, a Nimes, e tanben de la MARPOC (Maison d’Animacion e de Recèrca Populara Occitana), fondada pel pensaire Robèrt Lafont e qu’organiza notadament, cada an, l’Universitat Occitana d’Estiu. Se legissètz regularament Lo Diari la coneissètz, es segur, mas sabètz benlèu pas que la coneissètz : ajuda, dempuèi plan de temps ara, a l’elaboracion del magazine amb sas relecturas e sas correccions menimosas !
Vos podètz presentar ? Mestièr, passions… ?
Aprèp un dotzenat d’ans dins l’ensenhament, uèi fau la correctritz en occitan e en francés e tanben trabalhi a Radio Inter-Val, ràdio locala e associativa que i anavi ja dempuèi qualque temps far d’emissions coma benevòla. Uèi la lenga es pas pus presenta a temps plen dins ma vida professionala, mas i es pasmens e o presi d’autant mai quand aquò se presenta. A costat, perseguissi mas activitats dins las associacions MARPOC e IEO 30.
Mai generalament, m’agrada lo rapòrt a la natura, las activitats a l’aire liure amb mas doas filhas, Clara e Elisa, de las simplas passejadas a l’acrobranca o al canoë, me passioni per la calligrafia, mas ai malurosament gaire léser de la practicar. M’agrada tanben de legir de bendas dessenhadas, entre autres, e d’anar dançar dins los balètis, çò que me manca fòrça d’aquesta passa…
D’ont vos ven l’interès per l’occitan de vòstra region e la cultura occitana en general ?
Gràcias a la transmission familiala : mon paire me la parlèt quand èri pichòta, me faguèt conéisser las comptinas, cançons, danças, contes… la lenga creava un ligam particular entre nosautres. Dins la familha avèm totjorn agut lo respècte de totas las culturas, de la diversitat jos totas sas fòrmas. Mai tard, m’avisèri qu’aquel bilinguisme m’ajudava fòrça dins mon escolaritat tota, que siá per lo francés, l’aprendissatge de lengas estrangièras…
Coma vesètz l’evolucion de la cultura occitana despí que i pilhatz part ?
Coneguèri pas la granda epòca de las annadas 70, doncas diriái que se l’usatge creis pas, vesèm pasmens nàisser de polidas iniciativas e que de moviments an crescut e se son organizats (Calandreta, las escòlas bilingas, mai recentament Lo Congrès), e tanben vesèm pontualament de reconeissença « oficiala » : lo bilinguisme dins lo mètro de Tolosa, qu’es a se preparar tanben dins los trens de la region Occitània, de personalitats que pòrtan la votz de las lengas regionalas (Michel Feltin-Palas)… L’opinion del mond càmbia pichòt a pichòt, mas i a encara de trabalh…
Coma evoluisson l’IEO 30 e la MARPÒC despuèi sa creacion ?
Per l’IEO ensajam de gardar las grandas orientacions en i apondent, quora aquò se presenta, de causas nòvas, gràcias a l’investiment de personas novèlas (per exemple, l’estagi de teatre per los joves es una capitada gràcias a d’ensenhaires motivats !) Trapi que la novèla seccion regionala IEO OPM mena de ressorsas interessantas tanben, e de sosten a las seccions departamentalas.
La MARPOC e l’UOE (Universitat Occitana d’Estiu) an patit de la disparicion de son fondador Robèrt Lafont, perseguisson pasmens sa tòca amb regularitat ! Aqui tanben, la dificultat del renovèlament (dels benevòls e de las practicas) se pausa : en dos ans de temps, avèm passat un moment-clau, despart de la secretària salariada, novèla organizacion dins lo burèu, e puèi una UOE 2020 que – per fòrça – passèt al numeric, benlèu serà un atot per la seguida ?
De qu’es la situacion de l’occitan aüra en cò vòstre, sa visibilitat, sa transmission ?
Segon l’enquista de l’OPLO, sèm un dels departaments los mai desoccitanizats del territòri cobèrt, es pas una suspresa per nautres, qu’es totjorn un desfís de tocar una part mai larga de la populacion. La visibilitat es gaire bona, los politics a l’escala del departament, de las comunas d’Alès e Nimes, son gaire sensibles a nòstras proposicions, veson pas l’interès de metre l’accent sus la cultura occitana, Nimes cèrca de metre en avant sa romanitat e Alès se vòl virar cap a las nòvas tecnologias (concors Alès Audace) e de qué dire del departament que remplacèt son logo afichant lo Pont de Gard per « le Gard 3.0 »… Amai d’estructuras coma lo Pargue Nacional de Cevenas se fan pregar per donar un pauc de visibilitat a la lenga.
La transmission familiala es quasi nulla ; dins l’ensenhament public, los ensenhaires se baton per far avançar las causas, mas se tustan a de blocatges divèrses, esperem que la signatura de la convencion novèla podrà ajudar al desvolopament de l’ensenhament de l’occitan dins lo public.
D’ont vos ven la practica de l’occitan ? Parlatz occitan en familha, amb los enfants, amb d’autras personas ?
Après l’aprendissatge « natural », estudièri l’occitan al licèu, puèi a la facultat Pau Valèri, uèi lo practiqui amb las coneissenças, dins lo mitan associatiu o sus las rets socialas. Amb los enfants, es pas nòstra lenga de comunicacion de cada jorn, mas ven a l’escasença de moments particulars : per evocar una activitat facha a l’escòla (mas filhas son a la Calandreta de Gardons en Alès), cantar ensems, o quand partissèm per lo balèti…
De que fonciona e non fonciona per interessar los collegians e liceans à l’occitan ?
I a besonh de se presentar coma una matèria que mena quicòm mai, pas solament culturalament, mas tanben dins la pedagogia, far de projèctes, aver un rapòrt diferent entre professor e escolan. Aquò demanda fòrça energia, motivacion, recèrca als ensenhaires que lor tiri mon capèl ! Lo problèma es que dins lo public, los ensenhaires son al mitan d’un encastre regde e someses a una organizacion que permet pas totjorn de menar los projèctes d’a fons.
A vòstre avejaire, coma ameliorar la visibilitat e promocion de l’occitan dins l’educacion e dins la societat ?
Avèm besonh de sostens politics e dins los mèdias, me fa enrabiar de veire que i a de creators de grand talent qu’an causit l’occitan coma lenga de creacion (dins la musica, lo teatre…) e que se retròban marginalizats de fach per aquò, alara que s’ameritarián una reconeissença plan mai granda. Un bilinguisme fòrça mai general dins la vida publica menariá benlèu los joves a se demandar, ja, de qu’es aquesta cultura e lor balhariá benlèu enveja de ne saupre mai. Quand passavi dins las escòlas per presentar la matèrias als escolans de CM2, mai de la mitat sabián pas que l’occitan existissiá, sembla impensable que dins tota una escolaritat, un escolan lambda siá pas estat a cap de moment assabentat de l’existéncia d’una cultura e d’una lenga regionala.
Segon los moments, trantalhi entre descoratjament e enveja d’avançar, de cambiar… Ai besonh d’èsser dins un trabalh collectiu, una soscadissa partejada per poder avançar, mercegi las personas que participan d’aquesta tòca e convidi totes los qu’an de temps e de vam a nos rejónher !
