Musicas sens instruments

Les païsans de temps a èran pas se que bons a tostemps trimar e a se pintar le dimenge vengut. A les aver coneguts, revelavan un vertadièr instint artistic especialament musical. Coma mancavan de temps e de moneda, musiquejavan sens instrument un repertòri espandit que la transmission orala servava e enriquissiá.

Cadun se podiá improvisar cantaire per acabar velhadas o repais un pauc avinats. Per tant que me sovenga tornavan soent : Se canta, Arièja mon país, Tant que farem atal, Carnaval es arribat, L’aparat de la capdèta, La Madelon… Aquelas sansonhas recocadas còp e quilha, tot le monde tantes qu’èran las coneguián e ne carnhavan le repic a plen ganitèl.

Me refiguri encara la menina vièlha qu’èra a breçar le toston en zonzonant una breçairòla interminabla. Son buf alassat per las annadas modulava indolentament le bronzinament de sa votz. Tard o d’ora, le murmulh soporific acabava per endrumir tanplan le nenet que la menina.

Dins las passadas dels estables, les joves dançavan al ritme del tralalà. Qualques magras sillabas cadenciadas pels trucs dels esclòps o d’un bròc sus un vièlh cacet, permetián d’escarnir tota una orquèstra qu’encantava les dançaires !

Que i agèsse pas d’instrument, aquò rai, d’unes les imitavan ! Quand se’n virava, le Trompeta, coma li disián, ne mancava pas una per amusar las gens en quista d’un pauc d’animacion. De sos pòts e de tot son buf escarnissiá un trompetista virtuós qu’executava cançons a la mòda, escotadas e apresas al pòste (de ràdio).

Al recès d’una barralha, apugat sus son baston, le pastre fiulava tot solet. Dins sa solesa, tot un repertòri de musicas festivas memorizat al mès pregond de sas neurònas li tornava als pòts. Sols, las bèstias e d’unes fintaires le podián escotar ja que s’arrestava net tre que vesiá qualqu’un. Se podiá benlèu que fiulèsse sa joenessa en somiant al temps que dançava amb gojatas plan galhardetas.

Musica de païsans, instruments de paures ; pel primtemps, a montada de saba, les gafets fasián fiulets. Pr’aquò fèr desruscavan un bròc de saüc, de sause o de fraisse en i patant dessús amb un calhau ; per n’amagar la dificultat entonavan de longa :

Mas le rustic fiulet, pauc armoniós, demorava un paure instrument mès apte a cridar le gos qu’a jogar La traviata.

Tot plan soscat, l’armonica d’un vacancièr èra le sol instrument a pus près digne d’aquela apellacion. Per las seradas d’estiu, sas uèit nòtas regaudissián las aurelhas d’un public benvolent.

Les jorns de fèsta, d’unes se plantavan davant l’orquèstra e i passavan tota la serada a badar les musicaires, subjugats qu’èran per la magia d’una musica ninòia. Èran simples lauraires, paures pastres, rustres bracièrs… mas ne soi persuadit, dins lor intimitat la mès secreta, somiavan de musiquejar. Mas l’endeman a l’alba, caldriá que tornèsson a las òbras e que se contentèsson de cantorlejar. Qu’una frustracion les deviá rosegar !