A sautamoton !
A sautamoton, a gat ajocat, ath pè ranquet, a n’as mentit, a crotz e pilla, ath casse dret, a cabuishetas, aras quilhas, aras bòlas, aras barras, aths quate cornèrs, a fèr cabana, a qui sortirà, ath clunhet, a corta escaleta, ath ase que vòla, ath punhet, aras endevinalhas, a qui mes naut pujarà, a camas ajudatz-me, ara marèla, a tòcas-i se gausas, ara bestiòta que puja, aths arricoquets, ara corsa deth sac, ara baudufa que ronfla, aras espinglas (o alumetas)…
No pretendi cap tornar escríver eth capítol XXII de « Gargantua », qu’enumèra eths 215 jòcs deth gigant de Rabelais, mes vertat qu’òm pòt aver era nostalgia d’un temps on se jogava a tant de jòcs e pas sonqu’ena cort de recreacion. No cau pas créser que sian jòcs tot dret sortits dera imaginacion deth condaire, que son, a part excepcion, jòcs que s’i joguèc : qu’arribaràn plan mes tard era television, Internet, e jòcs vidèo, sense parlar deras corts godronadas que uei empachan per exemple eras varietats de jòcs de bòlas que i passèrem tant de bons moments.
N’aviam cap guaire de balons ni veishigas, mes qu’aviam eth berret, e, plan plegat e torçut, que’n tenguia lòc, tanplan ena cort deth licèu ! Escolans, collegians, liceans, que tenguia plan de plaça eth jòc, que nos trigava de poder-nos i fèr, qu’èra autant important qu’eth trebalh, e que’m sembla – o me trompi ? – que s’i jòga pas tant uei enas escòlas. Que les vesi meslèu picar, pianotar, en tauletas coma, segur, n’avetz ua e cresasque jogatz tanben, non ?
Vertat que sabiam pòc çò qu’aperam uei eth principi de precaucion. Eras ditas « barras » (eth berret en centre) que perlongavan soen era recreacion que volian corsa, vitessa, quauque truc tanplan, e n’ei pas mes possible uei en un enviroament godronat e betonat. No parlem deth « rugbi a tocar » que’m valèc en ua cort un chic estreta (excusatz era confidéncia) de trinca’m eth punhet, vacanças de dus meses en seguint ! Qu’aviam a disposicion aparelhs de gimnastica e dauguns que fasian barra fixa o parallèlas sense susvelhança deras seriosas. Nosta societat qu’ei venguda prudenta dam excès per tot aquò o meslèu que reserva aras institucions d’espòrt activitats que fasiam librament. Qu’aprenèrem a nadar en ua gorga deth riu on pescàvam truetas. Era societat qu’avia encara traças dera sauvatgeria primitiva : que nos i fasiam dam arcs e sagetas de boès de nosta fabricacion, e que caçàvam mèrles e gajas dam ua fronda qu’èra tot un art de fargar.
Que son aiquí amusaments de mainat, que nos venguèc tanben era passion deras cartas, que jamés no nos quitarà, a i pèrder oras e oras qu’aurian podut èster autrament emplegadas, coma no an jamés mancat de nos predicar monde plan intencionats : jogar qu’ei un esperit, qu’ei ua manièra d’èster, e tanplan que dentra aqueth esperit ena vida de tot dia, en caractèr. Se m’ei arribat de jogar era mièva vida ? S’ai pres sense pro de seriós dauguas causas, coma en jogant ? O se som estat ath contrari tròp seriós ? Qu’aimi eth anar de Gargantua (mes qu’ei un gigant !) de destacar eras campanas de Nosta Dama en tot fèr camin per apréner e de botar-las ath còth dera sièva cavalha ! Chança qu’a aqueth de víver-jogar e jogar-víver !
Urosament que cresi, n’ai pas jamés atrapat eth virus deth jòc d’argent, que tant d’esperits de prumèra s’i dèishan atrapar, e que pensi en prumèr a Dostoievskii, qu’a tot viscut e dit dam eth roman Le joueur que vos conselhi de léiger.
