Rugbi a 13 : Les Orses de Sent Gaudenç
Es a se demandar cossí vuèi le teatre, que de mès en occitan, pòsca arribar a se fèr una plaça, tant menudeta siaga, demest les lésers e passatempses pletorics e envaïdors que coneguèm. Vaquí coma exemple l'aventura de la còla de teatre de l'IEO d'Arièja.
Les jogaires dels Orses de Sent-Gaudenç en accion !
Tornam a las originas deu XIII. Au començament, totes les que corrián darrèr un balon ponchut jogavan a XV, e mès que mès en Anglatèrra. Le Nòrd deu país èra obrèr e le sud èra mes ric. Au sud, òm considerava que le jòc èra un espòrt nòble e que s’i deviá jogar sense cap argent. Mentre qu’au Nòrd, les obrèrs demandavan compensacions de las oras perdudas a s’entrainar. Le Sud levava las mans au cèu, en disent qu’èra pas possible de pagar quauqu’un entà practicar un espòrt.
Tot aquò provoquèc ua separacion esportiva màger entre l’Anglatèrra de la Rugbi Liga au Nòrd e l’Anglatèrra fidèla a la Rugbi Union au Sud. Pr’aquò, mèma separats totis les clubs continuèron de jogar a XV.
Pèi, au Nòrd, que calèc pagar les jogaires e entà i arribar, la liga s’i hesoc a espurgar le jòc ! Ne tirèren las tòcas dirèctas entre les 22.
Mes trobèron que le jòc èra pas pro viu. Estudièron encara la causa, e acabèron per suprimir les dus tresen linhas alas. Atau se trobèron a Tretze ! Les jogaïres que sobravan venguèron remplaçants ; pèi que tirèn dus remplaçants entà arribar au jòc que coneguem auei.
Atau, inventèron le XIII, un jòc mès brutau ambe plan mès de mèrcas. Es demorat un espòrt fisic e sobte. Entra la linha de defensa e la linha d’ataca, i a una tresena zòna que permet d’agir e pensar le jòc que l’òm vau hèr.
Mes coma Sent Gaudenç venguèc tretzista se l’Anglatèrra es pas au ras ?
Dins las annadas 50, Jean Soubie, maquinhon de son estat, adujat per les dus hilhs, Robert e Fernand, demoravan dins Lòt e Garona. Venguián a Sent-Gaudenç quèrrer bèstias. Que n’i aviá d’aqueth temps ! Alavètz las hièras s’i portavan plan !
Un dia venguèc que n’avèren pro de hèr le camin e s’installèron a Sent Gaudenç.
Les joens Robert e Fernand, tretzistas dinc au cap de las unglas, se trobèron dins un país de XV ! Jogavan mes sense retrobar le plaser deu jòc.
Atau, un dia au cafè, les dus joens, te diguèron pas davant un jornalista (que ne coneguèven pas) que volián montar una equipa de tretze ! Èra pas tombat dins l’aurelha d’un sord aquò !
Le lendeman, le Jean Soubie te legís le jornau e apren la navèra ! E çò ditz aus hilhs : « ac avetz dit ! E ben hasètz-ac ara ! ».
E, es çò que hasquèren ! Fondat en 58 ambe le nom de « Racing Club de Sent-Gaudenç” l’actuala equipa deus « Orses de Sent-Gaudenç Cominges XIII” demora eretèra deu valorós Jean Soubie, neissut dins Lòt e Garona. Qu’empleguèc tota son energia e son amna entà portar sos jogaïres a la victòria.
Adujat per les hilhs, Jean Soubie trionfarà tanlèu 1960 quan Sent-Gaudenç emportèc son prumèr títou de campion de França de prumèra division.
Pèi, tot s’encadenarà ambe la regularitat d’un metronòme. A la prima, les blus e blancs butats per tota una region se presentèron sovent a l’ultime rendetz-vos. Les Orses s’englorièron dempèi mès de 50 ans.
Aquiu lor palmarès : campionat de França 1èra division en 60, copa de França 61, finala deu campionat 61, finala deus campionats de França Elita 1 de 63 – 66 – 67- 69 e 2004, copa de França / Lord Derby de 73 – 91- 92 e quauques campionats e copas ambe las equipas de joens.
Le club establisquèc ua Carta que’s vòu portaira de sas valors.
« Ací dins noste país, en tèrra de Comenge… trabalham entà avançar. Que siá dins la victòria o la des·hèita. Conjugan volentat, teneson e energia. Nòste engatjament esportiu, ritma totas nostas annadas.
Nostes educators, caps, entrainaires, benevòles, partenaris, amics e espectators, totis hen partida d’un tot ; que hè nosta fòrça ! ». La Carta s’acaba en afirmant : « Ací dins noste polit país en tèrra comengesa totis portam l’espiar cap l’asuelh que per delà las cimas deu Cadira nos mena entà doman ».
S’espiam las darrèras annadas, 96 mèrca un contorn dins le paisatge deu Rugby Comminges. Quan Jean-Alain Rives ne preng le cap, l’equipa s’estructura notament ambe una modificacion d’estatut juridic necessària.
Auei, pas mens de 30 personas encadran les 250 jogaires de las 6 equipas deu club e l’escòla de rugbi. Preocupats que son de passar aus Orsons las valors que haràn les Orses de doman.
Atau nasquèc le XIII a Sent-Gaudenç, ambe una equipa constituida de 80% de quinzistas. Una formidabla epopèia que dura encara !
