Jan Pitchou (1867-1961) e Joseph Gayssot (1874-1949)
(1867-1961)
Jan Pitchou
De son nom vertadièr Danton Cazelles, Jan Pitchou, segon son principal nom d’autor, nasquèt a Cornonterral (Erau) en 1867 (consacrarà en 1948 un pichon volume de poesia al sieu « país natal »). Vengut plan jove en Garona Nauta, foguèt regent a Legavin, puèi a Portèth, a Castanet Tolosan enfin. Autor del jornal patesant tolosenc Le Grilh, membre de l’Escolo moundino locala e de l’Escolo deras Pireneos, venguèt majoral del Felibritge sus la fin de la siá vida, en 1954, abans de se morir a Tolosa en 1961. Son principal obratge publicat, Tèrro d’Oc que viu, que bulh, que mor… e que resurgo ! (1952), se presenta còpsec coma una « invocacion a la Tèrra Maire » e se devesís en mai d’una part (la tèrra, los umans, las bèstias, las flors…), que ne fan un vertadièr poèta del campèstre, dins lo linhatge d’un Perbòsc o d’un Estieu. I fa omenatge al sieu país Josèp Gayssot :
Aquel que, us soun be, dins lo siu Oustalou,
A’n lhèit ambe plumoun, flessàda e courto-punto ,
E, pèresous mainatjous, de la vàco, m’espanto,
Sense croump’n bilhet, a ganhat le gros lot !
Penjan as cabirous, cambajou, salcissot,
Apasturo l’aujan de mil à pleno junto,
Tenc sous bióus estrillats, junits père la rejunto,
Aquel Troubaire urous. Aco’s Jousep Gaissot.
El canto, en trabalhan, Castanet, la Pradino,
Dus recantous aimats de la Terro Moundino
Se pauso al pèd del foc del siu rude prefait.
Talèu qu’en soun sicap, un vielh mot reviscòlo,
Le vauc coumplimenta de la tróbo qu’a fait,
E iou, soun Escouliè, m’ensanhi à soun Escólo !
(Le Pouèto-Lauraire de Castanet (H.-G.) Jousép Gayssot)
Jan Pitchou (Danton Cazelles)
Tèrro d’Oc que viu, que bulh, que mor… e que resurgo !
Toulouse, D. Cazelles, 1952, Collection CIRDOC – Institut occitan de cultura, CAC 1375
(1874-1949)
Joseph Gayssot
poèta paisan
Per dire la vertat sabèm pro pauc de causas de Josèp Gayssot – levat çò que sa felena a plan volgut fisar en prefaciant sos Poëmas, editats en 1994 (grafia normalizada) per la municipalitat de Castanet Tolosan, vilatge a l’aurièra de Lauragués vengut ara una banlega poblada de Tolosa. Gayssot i nasquèt en 1874, i moriguèt en 1949. Tot en fasent lo cultivator, rimassejava a sas oras, publicant dins de revistas localas, coma Terro d’oc, organa de L’Escolo moundino, o L’Auta, qu’existís encara uèi. Coneguèt una cèrta reconeissença pel biais dels concorses de la venerabla Acadèmia dels Jòcs Florals, fondada en 1323 ; segon sa felena foguèt tanplan coronat a… Saragossa. Auriá quitat d’escriure en occitan a l’entorn de 1914 – data clau, se sap, dins la francizacion de las tèrras d’òc.
Coma’n mostre enjaurit descapat de las mars
Traversant les vinhièrs, la plana narbonesa
Passant subre Naurosa e sos sapins espars
Ven porta son desaïr en tèrra lauraguesa
Trabucant als costons, trebolant les rius clars
Secotís tèrra e cèl de sa fada represa
Se rauja qu’emmalís le sorelh e sos flars
Echamontís les òrts e la fresca devesa
Destrincha flors e fruch que trèmblan pèls cimèls
E desranca destròç les casses les mai bèls
Alarga sos fòls brams per la calor pesuga
Ronç dins les cantons ont se ven entutar
O vent descabrestat ! enferonit Autan !
Que nos ven adalir de sa lena qu’atuca
(L’autan)
Joseph Gayssot, collection privée de l’association Abarejadis
