Se ditz que la feda anhèla quand fa l’anhèl ; que la cabra cabrida quand fa lo cabrit ; que la canha canhòta quand fa lo canhòt ; que la cavala polina quand fa lo polin ; que la vaca vedèla quand fa lo vedèl. Analogicament, dins lo parlar familiar e pas gaire respectuós, se ditz que la femna pichona quand fa lo pichon. Es un mot de l’occitan del Roergue. L’excellent romancièr Paul Gairaud parla del drama qu’arribèt a una jove serviciala : « Quand s’avisèron qu’èra prens, sos patrons la volguèron pas mai gardar. « Vai pichonar ont voldràs. » (Riqueta 1978, p. 61.)

Se vei doncas qu’a partir del nom del pichon, podèm formar lo vèrbe que vòl dire « far aquel pichon ». A partir d’anhèl se fòrma anhelar e a partir de pichon se fòrma pichonar. Dins una lenga d’una sabor estilistica familiara, podèm dire : « Aquela femna pichonèt la setmana passada. » Me sembla correspondre al francés familiar : « Elle a fait un gosse la semaine dernière. »

Çò segur es que la vocala è de pichonèt es dubèrta confòrmament al paradigma del preterit de la primièra conjugason : cantèri, cantères, cantèt, cantèrem, cantèretz, cantèron.

E pichonèt ambe un è dubèrt tonic fòrma ambe pichonet (diminutiu de « pichon ») çò que s’apèla un « parelh minimal », es a dire que son dos mots diferents, destriats sonque pel fonèma vocalic tonic /è/ dins lo primièr cas e /e/ dins lo segond. Es una « oposicon fonologica » de l’occitan estandard totalament inconeguda en francés estandard : una pròva de mai que l’occitan e lo francés son doás lengas diferentas.

E arriba plan sovent qu’avèm aital, dins un occitan blos e natural lo fonèma /e/ tonic dins una posicion ont los dos fonèmas /e/ e /è/ son possibles. Podèm aver set (francés « soif ») e sèt (fr. « sept »), veni (fr. « je viens ») e vèni ! (fr. « viens ! »).

Las confusions son frequentas — pecaire ! — dins la lenga dels escrivans e dels regents novelaris. Veni de legir lo fètge, ambe una è : es un mot qu’existís pas dins cap de parlar nòstre. Pertot se ditz lo fetge ambe lo fonèma /e/ tonic barrat o, en Gasconha, lo hitge ambe una i tonica.