Escriure l’istòria
Escriu l’istòria
En la mieu memòria
Ma non escriure jamai la fin
(Ma non escriure jamai la fin)
Cançon cantada da Gregory Lemarchal
Ok, comenci mau. Lo títolo es pas fòl, estent qu’es aqueu dau Diari de principi d’an e la cançon, li avetz toï pensat quora avetz liejut la temàtica de la revista.
Pura, per un còup, vòli estre mai original que de costuma. Ai pilhat l’abitud d’entrevistar ò de parlar de monde de l’Orient occitan en aquesti regas : actors, autors, esportius, vinhaurons… Ma aquesto còup, tant que li siam a escriure l’istòria, vau parlar de ieu, tè.
Pas pròpi de ieu mas pusleu d’una experiença mieua.
Ja, devetz saupre qu’ai una pichina formacion d’istorian, pas gran caua, basta lu tres ans de licença. Ma, se n’en devi gardar quauquaren, mai que li datas ò lu personatges istòricos, es la rigor : importança de la multiplicacion dei sorgents, metodologia de la dissertacion istòrica (en tres partidas !), ajuda dei scienças auxiliari (arqueologia, codicologia, paleografia, epigrafia, sigilografia, numismatica, epcEpc : e patin cofin.)…
Per faire cort, una sciença, un biais de veire lo monde, una enquèsta, « ἱστορία », coma diíon lu nòstres antenats.
Aquò dich, vequí doncas la mieu experiença en pròpi. Quauqui annadas après d’aver començat a travalhar, èri tornat a la fac per provarSpoiler alert : li sieu pas arribat. d’acabar un master de letras occitani. Per una opcion d’istòria avii recampat e estudiat toti li postalinas dau mieu reiregranAntoine Bastian. quora faía la campanha d’Orient (1914-19191919, es pas un esbalh, son pas revenguts en lo 14 lu paures baudos.). En lo fra temps, legii l’istòria d’un monge nissart dau sècolo XVI, Fray Marcos, qu’avia baronat en Amèrica dau Sud.
E quora estudis e lecturas foguèron acabats, per anar mai luenh, mi venguèt l’envueia de la creacion.
Eretgia ! E meme culpabilizacion, avii l’impression d’escriure de mençònegas. Sortir dai sorgents, laissar barrutlar l’imaginacion èra una folia per ieu. Pasmens, una conversacion embe un amic mieu, l’autor Miquel de CarabataVeire Lo Diari n°65., mi faguèt totplen mestier. « Cau faire pantaiar lo monde », mi diguèt.
Decidèri de crosar li doi istòrias, aquela dau reirepairgran (ben sorsada) e aquela dau mieu monge-baronaire (un chícol mai fantasmada) sota la forma d’una raça de jornal de bòrdo, tròç :
Marsilha, lo 25 de Sant-Joan
Lo n’an dich aier, la partença serà deman : après lo front alemand, serà doncas lu Dardanèls.
M’an fach la mieu premiera injeccion anticolèrica, m’avion ja fach aqueli (4 !) dau tifo lo mes passat.
Kilid-BahrEn lu Dardanèls, lo 12 de decembre dau 1918
An firmat l’armistici, ma aquí li son totjorn autant de macagnats, ferits e mòrts. Passi lo mieu temps a tot netejar, ai paur d’un’epidèmia. Lu lièchs si tòcon.
Kilid-Bahr, lo 26 de febrié dau 1919
Aqueu de còup ! F.M. cercava 7 ciutats d’aur ! Un pauc coma la legenda de l’Eldorado mi pensi. Era pagat dau rei per aquò faire.
E doncas ? Dont ti vòli menar car lector ?
En minga luec original, ma d’aquò t’avii avertit a la debuta de l’article. Basta per dire qu’escriure es gaudissent, que l’istòria es una sciença ma finda una fònt d’inspiracion intarissabla e qu’aqueu tema dau Diari m’inspirèt totplen. IssaAvetz finda capit que li nòtas plason totplen ai istorians. !
