Conéisser e saber parlar de l’eretgia catara, aquò fa partida de la panoplia de l’occitanista letrat acomplit. Pasmens, los obratges que ne parlan en occitan son pas tant espesses qu’aquò, un pauc coma se caliá far conéisser aquela injustícia de l’istòria dins las lengas estrangièras per tal de restablir la vertat amb una tactica pedagogica. Las bendas dessenhadas que tractan d’aquel subjècte son encara mai raras, ja que son raras tot simplament ! I aviá ben Aymeric et les cathares, Aymeric à Montségur mas lo títol o indica plan : son en francés emai se tròban ara dins la categoria de las ocasions un pauc usadas de tant aguèron de succès. Nidus Haereticorum seriá doncas una pèça unenca ?

Mas legir un libre suls catars, es un pauc coma gaitar Titanic o Rogue One : Sabèm tre la debuta que s’acabarà mal. Desapareisson totes a la fin e lo poder dominant de Roma o de la corona trionfa. Lo tot es de saber coma van viure lor agonia e de quin biais se faràn agantar, tant val dire que se cal armar de coratge abans de legir. Mas la mesa en imatges a l’avantatge de suggerir rapidament lo biais de viure dels bons òmes. De mai, Nidus Haereticorum mòstra que l’eretgia catara es plan un fenomèn occitan al sens larg, pas simplament concentrat entre Aude e Arièja. Aquí se passa en Itàlia, tèrra d’exili de faidits e de salvagarda dels cançonièrs de trobadors. A tanben lo meriti plan presat de pas opausar los paures catars contra lo monde de glèisa irremediablament torcionaris e marrits. Pas de vision maniquèa per parlar d’una religion que, ela, se disiá maniquèa a còps. Lo personatge de l’inquisitor es un òme sorne qu’a de dobtes. Refusa la tortura per la bona rason que cadun i podriá avoar que que siá e s’estima mai de convertir que non pas de tuar…

Un punt de vista novèl doncas e un apòrt documentari interessant tanben. S’i apren dins lo paratèxte un saber pro concentrat que nos esclaira tant coma la bd. Pas de super-eròis, nimai de vaissèls espacials, una fin qu’es de preveire, de dessenhs realistas dels òmes de la cara amagrida e un dorsièr documentari presentat dins tres lengas : avèm plan aquí una bd pedagogica. Un bon utís per tornar soscar lo biais d’ensenhar aquela part tragica de l’istòria occitana.

Mas ont trobar lo plaser de legir un obratge pedagogic, diretz ? Primièr per l’aspècte divertissent de la benda dessenhada, per sa capacitat a transcriure un univèrs en gaire de mots. Nos estalviam las descripcions balzacianas e aquò a pas de prètz. Mas presentar lo punt de vista de l’inquisitor, òme el tanben, emai òme de Glèisa permet de melhor comprene lo debanament de l’Istòria, de pas simplament opausar los braves contra los marrits omnipotents e intocables. Aqueles « marrits » venon palpables doncas mai abordables. Son pas mai la cachavièlha enemiga, los vaquí ara un pauc mai domèrgues. Èra pas un prètzfait aisit, mas nos remanda a un autre punt de vista d’inquisitor, mai crudèl e amb mens de dobtanças mas autanplan documentari : lo Manual de l’inquisitor e lo Libre de las senténcias de Bernard Gui (un lemosin !) del temps qu’èra inquisitor de Tolosa entre 1308 e 1323. Ah, ne caldrà far una cronica, un jorn perque val una curiositat de cabinet…

Lo plaser de legir aquel obratge ven tanben de la reflexion endralhada amb un polit anagrama. Avètz remarcat qu’Amor èra l’anagrama de Roma ? Tanben la « Glèisa d’Amor », autre nom dels catars, ven en oposicion a la « Glèisa de Roma ». Aquel simple nom evòca l’extraordinària libertat dont gausissián los bons òmes : pas d’embarrament de las celebracions dins un luòc de culte particulièr, pas de volontat expansionista nimai proselita de lor pensada, la possibilitat per cadun de s’enauçar al gra mai naut de lor espiritualitat tanplan òme coma femna : aquí de que reconciliar un quite maucresent.