De dieus en vinhetas
Fa cultura çò qu’amassa las gents e la representacion que s’enseguís. Los espòrts ne son un agent màger, notadament mercés als imatges que subliman lo coratge, la paur, la jòia, la destressa e totes los sentiments agusats per d’esfòrces que, se son prigondament umans, pareisson subreumans un còp passats al filtre de la fotografia. Lo prodigiós movement atal calhat quilha una estatua als « dieus dels estadis » ; e, d’autra part, esitan pas d’espereles a filar la metafòra olimpica e mitologica en prenent de pausas anticas e mai suggestivas pel calendièr del club…
Abans aquela profusion d’imatges, d’autras arts enaucèron lo gèst esportiu a lor nivèl : d’autors escriguèron la gèsta dels correires del torn de França abans que foguèsson vertadièrament vists e de pintres balhèron una vision fabulosa dels estètas del balonAndré Lhote, mantunas telas sul rugbi, annadas 1910-1920 e Lo Doanièr Rousseau, amb Los jogaires de fotbòl, 1908. Los jogaires de fotbòl foguèt utilizat per l’artista chèc Jiri Kolar per un aficha del Mondial 82.. Ara, l’actualitat esportiva a besonh d’imatges : los tifòsi se’n noirisson ; la rèsta de la populacion sasís los mai espectacloses.
Gaireben pertot dins lo monde, es indenegable que lo fotbòl capita de tocar un public mai larg que lo dels « Kops », al mens dins los grands eveniments. Atal, ieu que soi pas particularament un afogat del balon redond, me remembri fòrt plan dels episòdis tragics o uroses de l’epopèia dels Blaus. Qu’o vòlga o pas, fan partida de ma cultura, tanplan mercés a l’avalanca d’imatges que nos engolís dins aqueles moments. Per exemple, soi pro vièlh per me sovenir del truc del « Mundial »Copa del mond de 1982 en Espanha de 1982 a saber lo vertadièr « fot-opèra » en quatre actes de la mièja finala França-Alemanha !
En mai d’aquò, per nosautres, pichonets, quicòm ne rehauçava l’interès : los imatges que lo fraire pegava dins l’album Panini. Apondiá un azard de mai al fotbòl, lo del paqueton esquiçat que s’i trobava nòstre tresen Trésor, o un jogaire desconegut, remplaçant que jamai butarà la pelòta dins la gàbia. Curiosament aqueles imatges, fòrça formals, un pauc administratius, rigoroses, gaireben antropometrics, capitavan pr’aquò de nos far somiar, contribuïssent a far de nosautres de « fans » ; fins a desirar la victòria finala d’Itàlia mas sens arribar – macarèl ! – a obtenir la cara de Paolo Rossi. Platini, Giresse, Battiston e mai Schumacher èran venguts una moneda d’escambi, los objèctes de la tissa del colleccionaire : de còps la vinheta ela-meteissa veniá mai importanta que lo jogaire representat. Pegadas de còsta (o còsta un trauc) formavan l’estructura d’un imaginari, l’esquelèt minimal d’una competicion luènha, vista pas qu’a la television (e encara pas tota).
Lo principi demòra tan bon que, per se sarrar del public, d’equipas amatoras fan uèi lor pròpi album, lor pròpi calendari sovent umoristic. Malgrat l’enòrma evolucion dels mejans audiovisuals, l’imatge fixe contunha de contar quicòm e d’alimentar una cultura.
