En davalant l’escalièr long puèi lo corredor que menan al talhièr, se pòdon admirar dins de veirinas de plan polits instruments e, dins l’entrada, tronan de fòtos dels fondators, Claude Roméro e Bernard Desblancs. De noms que tornaràn mai d’un còp pendent nòstre entreten.

La fusta utilizada per fabricar los autbòis e las bodegas deu èsser seleccionada, copada e mesa en madurason de decennias abans de poder èsser utilizada, aquò fa que l’actual pensionari del talhièr trabalha a partir d’un material adobat per sos predecessors, e el meteis prepara la matèria primièra dels sieus successors. Aquel bois millesimat se pòt veire tanlèu dubèrta la pòrta del talhièr, que la cava ocupa tot lo fons de la pèça, e comprenèm lèu que la transmission e la paciéncia son indissociablas de la factura d’instruments de vent.

De l’autre costat del talhièr, de maquinas d’acièr pesugas. Es Claude Roméro, alara engenhaire a Sud Aéro, que menèt aquel saber-far dins las annadas 70. « Disiá que caliá trabalhar amb de torns que bolegan pas, fòrça balèses. Aviá rason puèi qu’aquò nos permetèt aprèp de fabricar nòstres pròpris calibradors, es çò que va balhar la forma interiora d’un autbòi, e aquò es tornejat d’acièr. Se volèm tornejar d’aisinas que fabricam nosautres, cal aver aquela mena de becanas ».
De gròssas maquinas de las annadas 80, sens comandas numericas, e tanben de dets de fada, que per nòstre òste, çò mai complicat son los enches : « totes los collègas seràn d’acòrdi amb ieu, es pas ni de far la pòcha de cuèr, ni l’incrustacion d’estam, nimai virar o far lo pè, son vertadièrament los enches, aquel trocilhon de canavèra que fa a pena 3/10ens de mm d’espessor ; tot se jòga aquí e es totjorn çò que se vei pas qu’es de mens bon compréner ». Los enches que me mòstra son protegits dins de tubes d’ensages sus un presentador pichonet, los manipula amb una precaucion infima, tal un scientific amb sas provetas.

Sens suspresa, Pascal Petitprez aima mai se dire artisan, daissa lo mot artista a los que fan sonar los instruments que faiçona. Malgrat sa formacion de menusièr e ebenista, son percors dins la factura d’instruments comencèt per un azard : « butèri las pòrtas del Conservatòri occitan, qu’èra a Sant Çubran, e vegèri lo talhièr, i aviá Bernard. Èri a l’opausat de la musica tradicionala, èri musician dins de grops de ròck ». La magia del luòc, lo rescontre amb los artisans, faguèron que pauc a cha pauc tornèt en formacion al prèp de Bernard Desblancs. Precisa : « es un azard e una istòria polida que durèt longtemps puèi que partiguèt a la retirada en 2011, trabalhèri gaireben 10 ans amb el e prenguèri la plaça qu’aviá daissada ».

Uèi, Pascal Petitprez recep de joves musicians dins son talhièr. Practican una musica que seriam temptats de dire « neotrad » tant las mòdas, los instruments, las faiçons de jogar son estadas reïnventadas al fial de las decennias. Aicí al COMDT, venon cercar d’instruments eissits de la tradicion mesa en plaça per Desblancs e Roméro. Nòstre guida precisa que s’agís de « respectar d’unes còdis suls instruments, i a agut qualques evolucions respècte als instruments ancians, e nos sèm arrestats a un instrument qu’es pro palficat dins sa sonoritat e dins son organologia sul novelum de las annadas 70-80. » Una causida que fa la pata del COMDT.

En admirant las darrièras bohas e autbòis realizats pel factor d’instruments, devisam sus la complexitat de definir la tradicion en musica ; invòca l’etnomusicològue Luc Charles-Dominique per qual « la tradicion vòl pas res dire puèi qu’es pas jamai palficada, se noirís d’eveniments, d’instruments e de gents novèls, donc aquò pòt pas demorar calhat ».

Tradicion e novelum, paciéncia e transmission, atal va la vida al talhièr del factor d’instruments del COMDT.