Una vinha vièlha de 200 ans
Al mes de julhet, avèm rendut visita a un dòna vièlha, la vinha de Jean-Pascal Pedebernade, al còr del vinhal de l’apellacion Sent Mont dins Gers. Foguèt plantada entre 1815 e 1830. Aquela parcèla pichòta de 600 pès, pegada a l’ostal de familha, venguèt monument istoric en 2012. Representa un patrimòni vegetal e cultural exepcional.
La vinha bicentenària testimònia d’un temps oblidat ont se plantavan los pès dus per dus, estacats ambe de vime, e en carrat per que poscan passar los buòus. Un tròç de l’istòria viticòla es estat palficat aquí, sul costalat de Ninan, a Sarragaishias, entre Riscla e Nogaròu. Suls 21 plants endemics del pèmont pirenenc que compta aquela pèça, 7 son pas estats identificats, pòrtan uèi lo nom de la familha : Pedebernade 01, 02, 03…
” A gaireben 200 ans e, o podètz constatar, demòra en bona santat, i a de vendémia. Mas ne cal levar perqué fa tròp de rasim, la podèm pas daissar suportar de talas vendémias, es coma s’òm daissava la mameta portar las valisas ” precisa Jean-Pascal, lo vinhairon.
Dus sègles de trabalh, d’atencion, e un miracle : subrevisquèt a la filloxèra, aquel insècte que degalhèt tota la vinha francesa a la fin del sègle XIX. Sembla que lo sable, que constituís la màger part del sòl per 5 o 6 mètres de prigondor, empachèt la bèstia de cavar de galariás e doncas d’atacar la planta. Sa longevitat e sa resisténcia demòran çaquelà cargadas de mistèris. La vinha robusta e tòrta pòrta los estigmatas del temps que passa. ” Sabèm pas cossí pòt téner, de còps vesèm pauc de bòsc e una explosion vegetativa “.
© Pierre-Alain Pedebernade
Una vinha rendabla ? ” Non, podèm pas dire aquò “, mas per Jean-Pascal a d’avantatges de mai : fa parlar de l’apellacion Sent Mont e mòstra lo biais aujolenc de trabalhar la vinha. La valor sentimentala ten al còr del vinhairon e de la familha. Per aquel tròç de vinha, de generacions i tornèron far los meteisses gèstes. O cal dire : los Pedebernade sabon gardar lo patrimòni familial. René, lo paire, entretenguèt menimosament aquela parceleta, non pas per çò que produsissiá, mas per çò que representava. Jean-Pascal s’escacalassa en nos contant que tombèt un jorn sus una boita de clavèls redreçats ; lo paire gardava tot e tendiá a preservar las causas de la familha.
La consecracion venguèt en 2012, quand la vinha foguèt marcada al monuments istorics. Los ministres de l’Agricultura e de l’Ecologia d’alara faguèron lo desplaçament. Dempuèi, la vièlha dòna recep tot un fum de visitors, la cooperativa de Sent Mont ne faguèt una veirina per l’apellacion, e lo vinhairon venguèt per l’escasença guida toristic. Permetèt tanben a la familha de desvolopar d’activitats en mai per profechar de l’efièch “monument istoric”, en dobrissent de cambras d’òstes e en cultivant de safran.
A Ninan, la vinha Pedebernade dubrís una pòrta bèla sul passat, mas tanben sus l’avenidor, que lo plant n°5, qu’interèssa mai que mai la cooperativa, es estat clonat e plantat a granda escala en 2016. Segon Jean-Pascal, ” Òm pensa que seràn los plants de deman, prendrà de temps, espèri qu’o veirai “.
