Seleccionar una pagina

D'escart e de talvèra

0 |

Somiar damb Raimon de Miraval

E se i a mes fantastic qu’eths trobadors ?

Que nos ei anonciat un Diari especiau « fantastic ». En sens prope deth mot, que deveriam aver ua intrusion fòrta de surnaturau en Diari ! Que pensi que jogam damb eth mot e qu’après tot n’avem pas ren de mes fantastic qu’eths trobadors ! O tanplan que caleria fèr apareishe tot eth atge miejancièr ! Siècles on eth Surnaturau èra era realitat de tot dia, fadas, broisharia, animaus fabulosi, apparicions en ua cauna, sorgas e bòsques encantats, dracs en eths rius, demons o Diable james luenh, qu’eths curès no’n avian james acabat de predicar, exorcizar, ren no i fasia, tèrra e cèu qu’èran mistèri permanent.

En tot tornar draubir non pas surnaturalament mes per azard eth libe de Renat Nelli sus Raimon de Miraval, Du jeu subtil à l’amour fou (Verdier editor), que’m fasi aqueras reflexions. Coma èm venguts realists uei, prosaïcs, presoèrs d’un univèrs de quotidianitat on non se parla que de causas tèrra a tèrra ! Coma èm luenh deth temps deras catedralas e deths trobadors !

Que s’ei podut escríver qu’aqueri an « inventat Amor » ! S’avem fèt eth torn d’aquera idèa ? Inventar ! Coma se avans no avia existat ! Ua creacion, ua naishença, ua transformacion unica dera causa que benlèu compta eth mes ena vida : era relacion de còs a còs, d’anma a anma, de persona a persona, e en prumèr de femna a òme, d’òme a femna, de dauna a chivalièr !

Aquera « invencion » no seria era intrusion d’un element surnaturau en çò que nos sembla causa naturala se’n i a ? Renat Nelli que nos presenta Raimon de Miraval coma un poèta que seria tanben un teorician dera « Fin amor ». En tot fèr poesia, eth poèta que fè teoria, era sièva poesia qu’ei Razon autant e mes que inspiracion. B’ei aquò « fantastic » e tanplan de mau seguir en eths desvelopaments que’n fè Nelli en eths sièvi commentaris tant subtius ! Que vos inviti a leiger entr’autis eth commentari dera cançon XVII, pajas 142 e sq., que n’è pas era plaça de tot citar aci. Se dèu eth amor de carn precedir o seguir eth amor de còr, b’ei ua question deras mes disputadas en eras corts deth Carcassès e Cabardès d’aqueth temps, e alhurs cresasque, e damb Miraval e Nelli que trobam totas eras subtilitats d’aquera disputa. Solide ! Ren non ei ath-dessus dera Joy on eths còrs son units, mes quin imaginar qu’un chivalièr posca no demandar en prumèr eth jazer e mes se possible ? Eth jazer, on eths amorosi estan tota era net còsta a còsta nuds e castes qu’ei un som d’aquera erotica tant rafinada.

 Eth trobador qu’envia era sièva « cançon » a Audiart que designa Raimon VI : mèstre d’amor, Miraval que’s reconeish Raimon VI coma mèstre, qu’estam en univèrs aristocratic, mes Miraval qu’ei un plan praube castèth, e un plan gran poèta !

Fantastic, non ?

« N’Audiartz, de vos ai apres
So don a totas sui cortes :
Mas d’una chan e d’una-m feing
E d’aquela Miraval teing.
E trobaretz greu qi-us n’esseing
D’amar, pus eu de vos n’apreing »

———

« Seigneur Audiart, c’est de vous que j’ai appris/Ce qui me rend si courtois envers toutes les dames./ Mais je n’en célèbre qu’une seule et d’une seule suis épris/et c’est d’elle que je tiens le château de Miraval / Et vous trouverez difficilement quelqu’un qui vous enseigne/ à aimer, puisque c’est de vous que je prends des leçons. »

Òu, plan lo bonjorn ! 👋
Aquò fa plaser de te veire rebalar per aicí.

Sabes que te pòdes marcar a la letra d'informacions del Diari ? Basta d'un mail per te téner al fial de çò que pareis, magazines, articles e mai !

Pas d'espam ! Mandam 1 a 2 letras per mes, pas mai. Legís nòstra politica de confidencialitat per ne saber mai.

A prepaus de l'autor

Miquèu Pujòl

Un « Gavatch » en « Diari ». Nascut eth 27/01/1932 a Ercé en Haut-Coserans, qu'è parlat «gascon ara popa, qu'ei era mièva prumèra lenga, mes passat peras escòlas guèita qu'ensenhè eth francés (e un chic latin e grèc), e eth « occitan » que'm demandèren d'ensenhar enas annadas70. Militant dera Causa que venguè doncas , e encara mes enas annadas 90, quan m'arretirè en Bigòrra. Actor de Radiò-Païs, autor de Cronicas en Jornau locau, de plan de tèxtes de tota mèna en revistas (Païs Gascons Per Noste, Reclams, Gai Saber, autes...) e per mantun Concors d'expression gascona, actor deths « Amis d'Aulus et de la vallée du Garbet », embauchat en dus filmes, « l'Orsalhèr » e « la Vallée des Montreurs d'Ours » en qualitat de petit-filh d'un Orsalhèr. Que i a monde que m'an coneishut militant communiste pueish gauchiste deras annadas 50 a 80, e sindicaliste deths peluts en licèu de Murèt. Que som riche de cinq mainats, autant de petits-mainats, e de dus arrèr-petits-filhs. Que contunhi de participar aths « Amis d'Aulus, e a Radio-Païs on è fèt pielas d'emissions desempueish 1993, uei « Navèras camadas » on parlam de tot en gascon. Qu'è responut ara invitacion deth « DIARI », on è volut èster « d'Escart e de Talvèra » coma som tostems estat, militant mes en ensajant de no pas pèrder era capacitat de reflexion, enraïgat e dubèrt, en particulièr en presentant escrivans un chic desbrembats o costats mau coneishuts d'aquestis. « Gavatch » que 'm volè aperar quan escrivè, cada setmana annadas e annadas, ena « Nouvelle République de Tarbes », Gavatch qu'ei un qu'ei d'aci e non ei tot a fèt , Coseranés en Bigòrra, gascon cap e tot mes qu'aima a parlar de Mistral, de Bodon, o Delpastre coma de Camelat, qu'aima eth francés e d'autas lengas, d'escart e de talvèra se voletz. Maishant cantaire, qu'è escotat tots eths cantaires, eths dera Hestejada de Bigòrra, e de plan de coralas, e en eths melhors Marti eth prumèr, Nadau, et tots eths qu'an seguit, d'Eric Fraj a Marilis Orionaa. Mes que m'agrada d'entener "le Chant des cerises", Montand, Brel, Brassens, e tutti quanti, e uei de mes en mes eths grans dera "musica classica", Mozart, Bach, Verdi, tot Intermezzo ara TV... qu'avetz endeviat ! Pr'aquò, quin plaser d'entener un arrèr-petit-filh attacar dab un auboès deth Coserans o un filh dar-se'n dab Nadau ! Miquèu Pujòl

Soscriure
M'assabentar quand
0 Comentaris
Retorns en linha
Veire totes los comentaris

Crompar Lo Diari

Anóncia

La letra del Diari

Òu, plan lo bonjorn ! 👋
Aquò fa plaser de te veire rebalar per aicí.

Sabes que te pòdes marcar a la letra d'informacions del Diari ? Basta d'un mail per te téner al fial de çò que pareis, magazines, articles e mai !

Pas d'espam ! Mandam 1 a 2 letras per mes, pas mai. Legís nòstra politica de confidencialitat per ne saber mai.

Los darrièrs clips

Cargament...