Seleccionar una pagina

Gavotina Pantais

0 |

Los noms d’aucèls

Los noms d’aucèls

Passam lo nòstre temps sus ecrans. Ordinator al trabalh, ecran per far de corses, telefonets per respòndre a las telefonaias. E lo fiulear d’una fiuleaia tanben. Autrament dich lo twittear d’una twitteaia. Agacham gaire lo cèl de fach. E pi tot d’una vòuta, un bruch.

Non, es lo remor dal trabalh, de las personas que parlan fòrt. Que braman de còups coma de bèstias ? Non. Una revòuta. Qu’es aiçò ? Tan pròche ? Lo siblar d’un aucèl. Un ausèl dison en país mentonasc, coma dins d’autres parçans occitans. Estranh ja de poler dire aquel tip de bèstia, amb una s o una c. Es open free. Es benlèu un mèrlo cantaire.

I es lo chichiu al nom risolier. La petuga, coma l’afectuós subrenom que mi dòna la grand. Lo cròvo al nom a la forma estranha, liguriana d’influéncia e utilizat en las valaias dals Palhons en plaça o en doblet de còrb, corpatàs. Bèstia gaire simpàtica. La galineta d’amor. Aquela que va far l’òu quora la relacion es seriosa coma mi disia l’amic Eric d’Ubaia. Lo gal que galeja. Que fa la polícia al galinier. Aquel que fa quiquiriquí e non cucurucù o cocorico e autres lengatges interpretats segon las lengas. D’alhors, Joan-Pau Barelli de Pelha m’a dich que galejar ven de « far lo gal » avans de dire de plasenterias o menchenonaias. Mimetisme, contrari de l’antropomorfisme aicí. Òc.

L’agla o l’aigla, aquel que senhorea, lo lion dal cèl. E tanben per parlar d’un qu’a l’uèlh e lo gaubi. I es lo balestrier, alias lo barbairòl, o mai luènh en occitan lo faucilh en forma de dalhon, que martinet es una autra mena de lo veire, aicí coma un martèl. Un aucèl qu’a plen d’aisinas de trabalh. Normal, vòla totjorn, fa lo sieu trabalh.

Lo becarut de Camarga, que fa la grua dins los paluns e qu’i pensam quora salam l’ensalaia o autre salarditge. L’agaça que rauba e que sièrve de nomenalha per qualqu’un qu’es un chacharron amb la sieu agaçaia lançaia en l’ària.

I es la colomba de la patz qu’a sempre agut d’òbra, e mai d’aquesta passa entre Ucraïna e l’orient pròche. Lo colomb, qu’es lo nom dal francizat « pijon ». Se’n tròba de’n pertot en vilas. Que ne’n rèsta l’usança estetica dals colombiers o dals traucs dins las faciaias de qualquas villas a la mòda anciana. Lo colomb qu’es tanben lo nom dal pan gròs fach de maison en las valaias e benlèu autra part en Occitània. E la colomba, aquesta raça de briòcha per Pascas que trobam en Occitània al ras d’Itàlia. I es la colomba sota la crotz protestanta, que remplaça de viatges la làgrima.

Enfin i es lo magnific nom de « calandreta ». O « lauseta » coma dins la cançon trobadoresca de Bernat de Ventadorn (Lemosin 1135-1194) :

Can vei la lauzeta mover
De joi sas alas contral rai,
Que s’oblid’ e.s laissa chazer
Per la doussor c’al cor li vai,
Ai! Tan grans enveya m’en ve
De cui qu’eu veya jauzion,
Meravilhas ai, car desse
Lo cor de dezirer no.m fon…

E aquò es un supèr nom per lo reviure de la lenga nòstra pròche dals pichons. Lo regrelh tant esperat, las granas. Mas cal esperar qu’auràn temps de grelhar avans de si far pitar per d’aucèls de mala auguri. Coma los mèdias francofònes que ne’n parlan, mas la mitat dal temps sabon jamai coma escriure lo sieu nom correctament. Mas l’accent circonflèx al mòt août, malur, s’es obliat, es sacrilègi.

Cal dire que los aucèls son de dinosaures resistents. Levat qualqu’uns coma lo dodo que s’envolava plus, perdut d’espèr, tancat al sòl e manjat fins a l’extincion. Partit per lo grand nono de l’istòria animala.

Alora, mi sento ben coma un calandron, que vòla e non se fa pitar. A mai i aguèsse plus de Calandreta dins los Alps Maritimes. Mas benlèu tornarà coma los aucèls a la prima, coma l’arèndola. D’aut d’aut.

Fotòs : Julien Di Majo, ArtemyVolkhansky

Òu, plan lo bonjorn ! 👋
Aquò fa plaser de te veire rebalar per aicí.

Sabes que te pòdes marcar a la letra d'informacions del Diari ? Basta d'un mail per te téner al fial de çò que pareis, magazines, articles e mai !

Pas d'espam ! Mandam 1 a 2 letras per mes, pas mai. Legís nòstra politica de confidencialitat per ne saber mai.

A prepaus de l'autor

Laurenç Revèst

Laurenç Revèst es doctor en lingüistica (articles de vulgarizacion), professor certificat d'occitan (dialècte vivaroalpenc/gavòt) en licèus e collègis a Mentan, Recabruna, Bersolèlh e L'Escarea, president onorari e membre dal Centre Cultural Occitan País Nissart e Alpenc, fondator e cronicaire de Ràdio Nissapantai.com. Laurenç collabòra tanben a de mèdias de lenga occitana (Jornalet, Aquò d'Aquí, Sapiéncia) e escriu de poesias e de novèlas per las revistas Òc, Reclams, Gai Saber e Minutinas.org. Blogaire, actor ocasional ("Garibaldi" de Passuello, "Mistral" de Belmon, "Malaterra"...), foguèt tanben pigista e presentator sus FR3, dins l'emission "Vaquí".

Soscriure
M'assabentar quand
0 Comentaris
mai ancians
mai recents mai populars
Retorns en linha
Veire totes los comentaris

Crompar Lo Diari

Anóncia

Los pòdcasts

Los darrièrs clips

Cargament...

La letra del Diari

Òu, plan lo bonjorn ! 👋
Aquò fa plaser de te veire rebalar per aicí.

Sabes que te pòdes marcar a la letra d'informacions del Diari ? Basta d'un mail per te téner al fial de çò que pareis, magazines, articles e mai !

Pas d'espam ! Mandam 1 a 2 letras per mes, pas mai. Legís nòstra politica de confidencialitat per ne saber mai.