LENGA – una creacion de la companhiá GdRA
LENGA – Le GdRA
© Nathalie Sternalski
Un personatge estranh, mitat palhassa, mitat feticha african, desbarca sus scèna. Son còrs es cobèrt d’un costum grotesc qu’esposa lo ritme de sos movements, sas cambas nusas pican un ritme frenetic, las cuèissas vestidas d’un shòrt ròse. Aital se dobrís LENGA, un espectacle proteïfòrme, entre dança, musica, teatre, poesia, vidèo, acrobacias… Es una creacion del GdRA (una companhiá de « teatre antropologic e pluridisciplinari », basada a Tolosa) que s’acara a la problematica de la pèrda de biodiversitat e de culturodiversitat.
Tot comença amb un enregistrament mes en bocla : aquel de la votz del seu papeta que Christophe Rulhes (autor de LENGA) immortalizèt sus un vièlh magnetofòn, quand èra pichòt. Es la lenga d’òc, bruta, naturala, la lenga d’una generacion que visquèt en occitan al quotidian. Es tanben la lenga d’un mond a l’avalida : lo mitan rural avaironés encara pastat d’una cultura populara viva. Aquò fa una pichòta melodia, un ritme, una sansònha de lenga, e d’aquel tròç de lengatge raubat al temps naís un viatge sens confinha. Christophe Rulhes es lo musician, passa d’un instrument a l’autre, jòga amb las sonoritats de la bodega, la guitarra electrica, los ordenadors, las platinas, per acompanhar tres dançaires e acrobatas : lo Sud-african Lizo James, lo Malgacha Pierre Ranaivoson e lo Francés Julien Cassier (coregraf de LENGA). L’occitan se’n va quèrre de ressons endacòm mai, al còr de la cultura Xhosa d’Africa del Sud o Merna de Madagascar. Sèm convidats mercés a la vidèo dins la vida-vidanta d’aqueles païses e passam, d’un testimoniatge a l’autre, dins un mond aluenchat que nos pareis, pauc a pauc, tant familièr. De paraulas d’ancians, dins lors lengas, fan lo ligam amb lo papeta d’Avairon tot en dobrissent d’alhors pivelants ont los mòrts son amb los vivents, ont la dança es a cada canton de carrièra. Los còrs semblan de volar, de se destacar del sòl, los dançaires fan viravolejar las paraulas e rivalizan de sauts e de proesas fisicas. Òm compren plan alara que lo lengatge es un « espòrt de combat », que tota lenga es un engatjament fisic e que tota descobèrta de l’autre passa pel borrolament dels senses, per la presa de risca. Los ecrans, en fons de scèna, aprigondisson la vision e dobrisson de fenèstras dins l’espaci quand los dançaires s’arrèstan per parlar sas lengas, naturalament, microfòn en man. A las paraulas, a las sonoritats de cadun, s’apondon los gèstas, los biais de bolegar e los sovenirs, los sòmis, los espers.
Es fin finala la nòstra umanitat que se desvela, dins sa riquesa e sa fragilitat, coma una selva tropicala en dangièr. Los grands eissartatges son en cors de’n pertot per la planeta, mas d’unes correires, d’unes davancièrs tiran la soneta d’alarma. Aquel espectacle es un avertiment tant coma una sòrga d’esperança : quand s’acaba nos daissa amb l’enveja, fonza, de tornar parlar nòstras lengas salvatjas.
