Dins una autra cronica expliqui que lo meteis etime grèc symphonía (ambe la vocala o longa) abotís a la sansònha coma fòrma populara e a la sinfonia coma fòrma sabenta. Apelam aquò de doblets. Las fòrmas popularas son, sovent, plan diferenas d’una lenga a l’autra, mentre que las fòrmas sabentas se sémblan fòrça de Lisbona a Bucarèst, en passant per Tolosa e Barcelona.

L’abotiment sabent del grèc agonía, ambe una o longa dins la sillaba go e ambe l’accent tonic sus la sillaba ni, abotís en occitan al mot sabent agonia qu’es passat tanben dins totas las autras lengas neolatinas ambe la meteissa accentuacion : italian l’agonìa, catalan l’agonia, castelhan la agonía, portugués a agonia.

         Mai d’un lexicografe occitan e mai d’un autor pòrtan aquel mot ambe aquela fòrma :

• Son agonia durèt cinc jorns. (Juli Cubainas, Contes, 1976, p. 23.)
• agonia (Cantalausa, Diccionari, 2003, p. 59.)
• agonia (Narioo-Grosclaude-Guilhemjoan, Dictionnaire français – occitan (gascon) AK, 2003, p. 65.)
• Los disciples èran incapables de velhar pendent l’agonia de Jèsus. (Joan Larzac, Bíblia, 2016, p. 20.)

Cap de dobte non es possible : agonia es un mot occitan irreprochable.

*

Mas, los mots d’origina grèca en -ia, de formacion sabenta o semi-sabenta, preséntan sovent de divergéncias d’accentuacion dins las lengas neolatinas. Se sap qu’avèm totjorn interès a agachar cossí las lengas sòrres de l’occitan (l’italian, lo catalan, lo castelhan, lo portugués) adàptan los mots de formacion sabenta. Avèm, per exemple, en italian l’accadèmia, la democrazìa, la farmacìa; en portugués a academia, a democracia, a farmácia; en castelhan la academia, la democracia, la farmacia.  La diversitat de tractament es evidenta e nos daissa una granda libertat.

Dins un occitan corrècte, podèm dire l’academia (coma en portugués), la democracia (coma en italian e portugués) e la farmacia (coma en italian). En catalan aqueles tres mots an la fòrma acadèmia, democràcia, farmàcia ambe la meteissa accentuacion qu’en castelhan.

En lenga nòstra, pel mot l’agonia, avèm las doás fòrmas l’agonia, fòrma internacionala, e l’agònia, fòrma atestada en Provença. Dins sa grafia, Mistral escriu l’agounìo e l’agòni. (Escriu l’agòni coma la bèsti, la gràci.)

Aquela fòrma agònia, es bona. Mas, es pas la sola bona. En occitan estandard, es pus rasonable de «parlar coma tot lo mond dins la familha de las lengas neolatinas» e de dire l’agonia, sola fòrma coneguda dins mai d’un parlar.