La Zòna Celèsta
LA ZÒNA CELÈSTA
Lo primièr manga
en occitan
Un manga en occitan ?! Mas es pas una benda dessenhada !
De nòstres jorns, lo manga a una plaça importanta en França dins la cultura populara. Ja amb son exportacion fòrta que comencèt mai que mai en 1990 en format papièr. Foguèt seguida per son desvolopament a la television jos forma de dessenhs d’animacion (“animes” en francés popular). Lor nombre a augmentat d’un biais exponencial dins nòstre país, çò que fa de nosautres lo segond país consomator de mangas al monde aprèp Japon. Lo succès del manga se miralha dins un fum de convencions que son destinadas a aquel art, amb las grandas inspiracions que pòt balhar a l’univèrs videoludic. Tanben, gaireben tot lo monde ara sap çò qu’es un manga e inconscientament la majoritat de las gents ne coneisson qualques uns.
Per citar d’exemples emblematics, pensi qu’aqueles noms d’òbras vos parlaràn segurament : Dragon Ball d’Akira Toriyama, Pokemon de Satoshi Tajiri o encara los diferents filmes d’animacion d’Hayao Miyazaki que dempuèi doas decennias en França son d’incontornables dessenhs animats d’agachar, pels joves coma pels mai vièlhs. Aquí, èran mai que mai d’exemples per plan mostrar la granda preséncia d’aquela cultura dins las nòstras vidas.
Çò que vòli abordar aquí es subretot lo format papièr del manga pr’amor qu’es pas gaire diferent de la benda dessenhada occidentala. Las causas que los distinguisson es ja que lo manga es en majoritat en negre e blanc pr’amor que los autors, los mangakas, devon far regularament de parucions dins de magazines. Lo format “classic” d’un tòme es prèp de 200 paginas mas es plan mens grand qu’una BD e se legisson dins lo sens de lectura del país de produccion, donc de drecha a esquèrra per los que venon de Japon. De mai, cada manga se diferencia dins mantunes tipes o estiles d’escritura, per ne citar qualques un i a lo “shônen” qu’es destinat als adolescents mas qu’es legit per de gents de totes los edats, lo “shôjo” qu’es a destinacion de las adolescentas o encara lo “seinen” qu’es adaptat pels adults.
Lo primièr manga editat en occitan
Per parlar dels mangas tradusits en occitan, çò melhor es de vos presentar La Zòna Celèsta, de l’autor singaporian Wee Tian Beng (1966), primièr manga en occitan. Foguèt editat en 2007 per l’ostal d’edicion Toki, un dels primièrs a prepausar de reviradas dels mangas chineses. Aquel autor es alara çò qu’es correntament sonat un “manhuajia”, e non pas un mangaka pr’amor qu’aquí l’òbra se vòl èsser considerada coma un manga, mas lo manga es sonque d’origina japonesa, mentre que l’autor es de nacionalitat chinesa e que l’equivalent dels mangas en China son sonats manhuas.
L’òbra originala es compausada de 25 volumes, mas en França i a pas que 6 tòmes qu’an vist lo jorn. En occitan, pas qu’un sol foguèt revirat per l’Institut Occitan (InOc) qu’a recentament fusionat amb lo CIRDÒC e se sona La Zòna Celèsta : La Reina deus Bandits.
L’istòria pren plaça dins una epòca fictiva en China mas amb d’elements vertadièrs de son istòria, ont la guèrra pel poder fa ràbia e las fòrças escuras progresson de mai en mai per anientar per de bon la patz. De combatents venguts de China tota cèrcan alara d’aténher la zòna celèsta, un luòc que garda un grand poder mas qu’es dangierós e ont sols los mai coratjoses pòdon anar.
Seguissèm lo personatge de Xing Ling qu’es una viatjaira e una combatenta qu’afronta sens trantalhar los bandolièrs o los tirans per ajudar los paures e corregir las injustícias. En viatjant d’aicí e d’ailà va un jorn rescontrar un Gui Chi, un demòni vengut de la zòna celèsta plan al dessús del nivèl de fòrça de la magèr part dels umans ordinaris. Una batèsta sagnosa comença alara e Xing Ling qu’a d’ordinari pas cap de problèma a se desfar de sos enemics se tròba alara dabans un adversari mostruós que la buta dins sos darrièrs retrencaments. Malurosament, alara que l’eroïna ven de remportar lo combat, tres autres Gui Chi apareisson e la situacion es desesperada mas dos inconeguts arriban e rempòrtan la batèsta sens cap de problèma en utilizant d’incredibles poders. Son Xue Wu e Wang Chan, dos òmes que viatjan tanben, se baton per la patz e qu’an trobat lors poders en anant dins la Zòna Celèsta. Aquel rencontre es la debuta d’una granda aventura per Xing Ling.
E mai se l’esquèma narratiu pòt paréisser basic, La Zòna Celèsta es una òbra pro bona per se cantonar dins una istòria d’aventura amb de combats espectaculars amb un umor tipicament chinés. Es tanben l’escasença de veire d’elements istorics e d’objèctes de l’istòria e de la mitologia chinesa dels sègles IX a III abans J.C. ; coma per exemple l’espasa de Xing Ling, Yu Chang, una de las tres espasas mai conegudas en China. Las diferentas dinastias de l’epòca son tanben plan representadas per l’autor dins lo manga que vòl mostrar d’un mejan clar quinas son las familhas implicadas dins aqueste contèxt de guèrra de l’epòca.
Una edicion aisida e una causida linguïstica particulara
La volontat de l’InÒc de tradusir aquel manhua en occitan seguís una tòca de socializacion de la lenga occitana cap a un grand public e mai que mai cap als joves. Amb aquela arribada massisa de mangas en França qu’atrai pichons coma grands, sembla en efièch important de far viure l’occitan sus aquel supòrt tanben. La causida d’aquela òbra es d’un costat perque l’ostal d’edicion Toki aviá ja fach paréisser una version en breton. Un dels traductors, Joan-Breç Branar l’explica dins un article del 20 Minutes de Bordèu : “Avèm contactat l’ostal d’edicion… Es interessant pr’amor qu’a un bon difusaire, çò qu’es escàs pels produits occitans.”
Per parlar un pauc de la traduccion, es un pauc especiala coma o ditz Joan-Breç Branar : “l’especialitat d’aquesta traduccion es d’aver integrat totes los dialèctes de l’occitan : cada personatge ne parla un diferent”. Quatre parlars occitans màgers apareisson dins la revirada : lo gascon pel personatge de Xing Ling e per la narracion, Wang Chan e Xue Wu parlan provençal, l’auvernhat per qualques personatges e lengadocian per d’autres. La despartida dels parlars dins lo libre permet que cada personatges parle cadun son lengatge per mostrar que malgrat las diferéncias que i pòt aver entre los dialèctes, amassa son la lenga occitana. L’autor Wee Tian Beng es el-meteis urós d’aquela parucion occitana de son òbra e ne parla dins una entrevista amb los traductors.
La Zòna Celèsta
Tian Beng Wee
Editions du Temps
Coll. TOKI, 2007
Occitan
21 x 14,5 cm
150 paginas
9,90€
ISBN 978-2842744199
