Itineraris de luxe

Qu’ei un luxe era poesia, qu’ei un luxe era letradura, qu’ac pensi, mes un luxe accessible, que nos podem dar s’ac volem. De pan e de ròsas qu’avem besonh, ç’a dit eth poèta, de luxe doncas autant coma deth alimentari. Un “bon sens” pegòt que deisharia créser eth contrari : “ce n’est pas avec du Verlaine qu’on fait marcher les locomotives !”, ça nos getava un professor de fisica gelós deth de letras… Aqueth utilitarisme que nos emposoa era vida, que nos fè passar a costat de causas que balharian gost, shuc, sens a d’auguas oras.

Era Bigòrra qu’ei tèrra de poesia autanplan coma u’auta, mes que n’ac sabem o n’ac volem saber. Plan solitaris que passan era sièva eternitat eths bustes de Jules Laforgue en parc Massey o de Miquèu de Camelat ena plaçòta d’Arrens en Lavedan, pòc de monde que s’avisan deras placas que bremban eth sovier de Filadèlfa deth costat deths Tèrmes de Banhèras, o de Théophile Gautier en còr de Tarba… O alavetz qu’ei ua coneishença toristica leugèra, sense sustot anar véser ena òbra d’aqueths venerables : sacrats que son, n’i toquem pas ! Urosament que i a licèus e associacions enà entretier era halha pr’aquò, e tanplan evocar eths autes escrivans pòc o mens d’ací : Tristan Derême, Lautréamont, Francis Jammes (nascut a Tournay), Simin Palay, enà parlar sonque deths dispareishuts…

Vertat que d’auguns an dus còps tòrt : en prumèr d’èster escrivans, en segond d’aver escrivut en gascon ! Qu’ei atau que podetz passar en un vilatge armanhaqués on neishoc e on se moric un poèta gascon deths grans sense que deguns ac sàpia, a duas o tres excepcions benlèu : que citi ací ena sièva grafia Gondrin, patria d’André Pic (Andriu), 1910-1958, dont vos dèishi admirar se voletz aqueth portau que quilhèc ath sièu petit país.

Tarba, Gèrda, Banhèras, Arrens, Gondrin, de que passejà’s, en un itinerari de luxe !