Eth Sporting Club d’Arrous

N’au cerquetz pas sus cap de carta de uei ! E se sabiatz on se tròba Arrous, n’auriatz cap er’idèa de cercar un club esportiu en parelh endret ! En vista deth Mont Valièr en Coserans d’Arièja, ath som d’ua sèrra pòc de causa que sobra uei de çò que fuc un vilatge de 250 poblans, un vinteat de maisons de paisans montanhòus, en cadua ua familha plan nombrosa, tot un monde qu’avia d’a víver de çò que’s pòt acotivar en terren de prats e bòsques. Oelhèrs e vaquèrs, solide, qu’èran, mes lèu que cerquèren d’autes moiens de ganhà’s era vida, colportaires que’s fasian per un temps, meses o ans, que se’n anavan eths mes ardits córrer eth mond caisha sus er’esquia plea de causas curiosas a véner, articles de merceria, quincalha, objèctes de pietat, aigua de Lorda, que sabi encara. N’anam cap descríver era vida d’un vilatge atau entre era guèrra de 1871 e era de 1914, mes qu’ei eth moment on nasquèt aiquí un plan originau personatge, Jousèp Founau Cabillot, vadut en 1871, mort en 1942, chafrat “Sapou”, diminutiu de “Josepou”, mes que vòu díser tanben “crapaud”, que, a cinc ans dejà, pensava a tota autra causa que vacas e camps a laurar, eth qu’aimava era Poesia, que s’ensagèc d’ora a escríver, en francés pr’amor que s’èra botat en cap qu’avian eth monde de sortir dera faiçon de víver on s’embarravan, eth mainat qu’èra curiós de tot çò que s’inventava de novèth. Quan fuc en atge gueita le’t partit eth tanben damb era caisha et tots eths sauneis possibles. Euròpa, Argeria, America, tot qu’ac vòu véser, tots eths mestièrs, sense esvitar eth Servici militar, patriòta que’s vòu, a tot que s’interèssa, ara modernitat, ath teatre, era comedia, ua passion sièva, mes jamés no’s desbremba eth sièu Arrous, que vòu sortir dera misèria, dera tradicion on se moreish. Enas granas vilas d’America qu’a vist causas prodigiosas, qu’a vist çò que poderia fèr sortir Arrous d’ua vida sense aviéner, que cred ath progrès, aras maquinas, ath avion, alavetz en eths debuts, que descobreish a de bon eths espòrts, que’s passiona de bòxa, que veg practicar e qu’apren damb estrambòrd, e tornat enas montanhas deth Coserans en un vilatge perdut en eths bòsques, ath pè deths pics, que va crear un Club, qu’au va fèr víver, damb era moneda qu’a podut ganhar, tota era junessa deth endret que s’i farà, eth Sporting Club d’Arrous. Qu’entenetz plan : un Club. E qu’arribarà un dia damb valisas deras bèras pleas deths equipaments, e de tot çò necessari per entrainaments d’atlètas, coma a vist ac fèr en America, mes tanben tota ua filosofia se gausi díser, dera causa, e cançons qu’escriu, damb era particion manuscrita, e que fè cantar, eth acompanhant ath armonica. Se’n voletz saber mes que vos cau léiger eth liberòt magnific de Mary Lou Decossaux, morta joena en 2011, u’auta Gascona nascuda en America, publicat peth editor regionau Le pas d’oiseau : Le retour de Sapou.

Qu’ai causit aqueth exemple incredible que nos ensenha mantuas causas. Eth espòrt qu’ei ací autra causa que recèrca de performanças e medalhas, qu’ei volontat de cambiar era vida, Sapou no’s contenta cap de fèr jogar, que vòu ajudar aquera junessa embarrada a préner son vam, que crea un Sindicat deths leitèrs, que cèrca a fèr víver un vilatge, a arrestar eth exòdi en un canton de montanha, en despiet deras oposicions que finalament seràn mes fòrtas. D’autra part, que nos ensenha qu’era praubèra deth lòc de naishença n’empacha pas tostemps un ingèni de nèisher, pr’amor que considèri Sapou coma un ingèni, e coma soen un ingèni mau comprés en sièu país mèma. S’èra partit, qu’avia era volontat de tornar e de servir a ua renaishença. Quina energia, quina capacitat de passar eras espròvas eras mes terriblas, exilh, guèrra, manca de tot, blaçaduras, mesprètz, que vos cau léiger se podetz aquera istoèra unica e estranha a no pas créser.

Era condaira n’amaga pas era sièva emocion, e era tristessa dera fin que nos pesa, solide. Que demora eth exemple.