Micheu Chapduelh
Micheu Chapduelh
Es a se demandar cossí vuèi le teatre, que de mès en occitan, pòsca arribar a se fèr una plaça, tant menudeta siaga, demest les lésers e passatempses pletorics e envaïdors que coneguèm. Vaquí coma exemple l'aventura de la còla de teatre de l'IEO d'Arièja.
– 1 –
Micheu Chapduelh, qué representa per vos l’IEO e, particularament, la seccion lemosina que foguèt creada en 1977 ?
Quand sei entrat a l’IEO, era una mena de societat sabenta. Parle de l’IEO nacionau. Aviam besonh d’un pairin per far partida dau « conselh d’estudis ». Puei los temps chamnheren e l’IEO fuguet lo luòc onte s’amassavan tots nòstres desers, que concentrava tota la creacion. E costat creacion, quò bulhiá ! Quò es en 1969, dins la feure d’après 68, que montèrem la seccion perigòrda de l’IEO. Que ieu sei Aquitan lemosinofòn mas pas Lemosin. Los vesins dau Lemosin istoric espereren un pauc mai per montar lor seccion. Eran alaidonc nombrós, motivats e actius mas avián quauquas rason de desfugir lo movement occitanista que fasiá pròva endevers ilhs (endevers nautres) d’un vertadier racisme. Èrem los « ploucs », los « pequenauds » de l’Occitània, los « pastres atardats », los « cheche ». Actualament, emb lo recentratge d’Occitània sus una region que se vòu la sola Occitània istorica, aquò tòrna fòrt e mai benleu en pieg que la quita identitat occitana nos es uei refusada. Conjuntament, l’IEO es pas mai reconegut coma lo centre, lo motor de l’accion, vira un pauc a voide. Las seccions contunhan pasmens lor trabalh.
– 2 –
I a, segurament, dins la galaxia de l’occitanisme, una dimension lemosina particulara, una « vista » originala qu’es ligada a tot un movement artistic, poetic… Podriás definir aquela « dimension lemosina » ?
Quela dimension lemosina es justament çò que motivava las reaccions daus occitans miegjornaus. Definirai quò coma una predominança dau sauvatge sus l’urbanitat, dau forestier sus lo civilizat, d’una espiritualitat ecologica sus los mites fondators de l’occitanisme moderne, de l’aubre sus la vinha, dau paganisme sus lo catarisme, etc. Quò es çò que voliá defendre LO LEBERAUBRE que jamai fuguet reconegut dins lo cercle estrech de las revistas culturalas occitanas. Jamai reconegut ni quitament citat. Uei, vese au succès de mon libre J’ai refermé mon couteau e a las reaccions dau monde a la projeccion dau film que Patric Lavaud m’a consacrat (Micheu Chapduelh, una pensada sauvatja) que costat espiritualitat ecologica avem fotrament avançat. Per pauc seriam « à la mode ». Mas per çò qu’es dau parlar sem totjorn considerats coma dau patesejaires, daus particularistas. Quand publique un libre en òc, ai tres còps mai de legeires que m’escriven per me senhalar mas « dechas » que per me dire çò que pensan dau contengut. Un solet mot – que es per nautres d’usatge exclusiu mas que coneissen pas – e me veiquí criminalament particularista. An jamai pensat que lor podriá tornar lo compliment !
– 3 –
Coma vesètz, uèi, la cultura e la lenga occitana en Lemosin ? E, mai generalament, coma pensatz la plaça possibla de la lenga d’òc al sègle XXI, en presa amb los enjuecs environamentals, culturals, socials… ?
Recuol dins la practica de l’occitan parlat, dificultats creissentas degudas a la monopolizacion per una sola region daus conceptes « occitan, Occitània ». Diktat de linguistas per qui quand tots los locutors naturaus serán crebats podrem fargar una lenga neta e policiada (me permetetz lo neologisme ?) Tant de rasons d’èsser plan pessimista. Mas me sei totjorn definit coma un pessimista actiu. Quò es pas per çò que pense que tot es fotut que baisse los braçs. Non ! Tòrne levar mas marjas de chamisa e fau çò que pòde per ridiculizar l’ennemic. E coma lo concepte de biodiversitat s’espandís, qui sap…
