Jansemin, poèta doblidat ?

Coneissètz aquestes vèrses ? Son del grand Jansemin plan segur (Jasmin en francés), de son nom vertadièr Jacques Boé. Aquel escais li ven de son rèire-grand que s’èra disputat amb son fraire e que voliá pas pus portar son nom vertadièr perque aquò li rapelava de sovenirs cudèls. Aqueste aujòl sorisiá tot lo temps e portava sovent un brin de jansemin a sa botonièra. Vaquí perqué lo nom de Boé apareissiá sonque dins los registres oficials.

Jansemin es un poèta agenés del sègle XIX. Nascut dins un ostal paure de la carrièra dels Carretièrs a Agen. Aprenguèt a escriure e a legir amb un regent de la familha que li fasiá l’ensenhament a gràtis. Se trobèt èsser un escolan fòrça intelligent que menava cada mes a l’ostal la crotz d’onor, çò que li permetèt aprèp de dintrar al Seminari. Puèi aprenguèt lo mestièr de perruquièr e comencèt a escriure dins l’ostal que crompèt al Gravier amb sa femna, Magnounet. Un jorn de 1832, Carles Nodier, de passatge a Agen, l’entendèt se disputar amb sa femna que li reprochava de perdre son temps a far de cançons, e Carles Nodier, pensant que s’agissiá de deutes diguèt a Jansemin que sa femna aviá rason. Mas en aprenent que s’agissiá de poesia, Nodier demandèt de la veire. E diguèt a Jansemin que la poesia aviá tustat a sa pòrta e que deviá absoludament contunhar de far de vèrs ! Vaquí cossí Jansemin dintrèt dins la literatura jos la proteccion de Nodier. Puèi, mandèt qualques temps aprèp son primièr volum a París : Las Papillôtos. Pauc a pauc, Jansemin venguèt un poèta reputat dins Occitània tota e mai. Legissiá sos poèmas en public dins las vilas e los vilatges, çò que representava a l’entorn de 12 000 sesilhas ! Jansemin èra tanben considerat coma lo poèta dels paures de per son estatut social e de per sas òbras coma L’abuglo de Castélculié, Sovenirs, Françouneto… Jansemin sucombèt a una malautiá incurabla lo matin del 5 d’octòbre de 1864 dins son ostal del Gravier. Sas funeralhas foguèron remirablas : totes los abitants d’Agen èran per carrièra a desfilar amb lo cercuèlh de Jansemin.

Mas ara, qué n’es de Jansemin ? Aprèp sa mòrt, mantunes omenatges li foguèron renduts. Lo mai conegut es lo de Mistral lo 12 de mai de 1870 per l’inauguracion de la plaça Jansemin a Agen. Sus aquesta plaça se dreiça una estatua de bronze de l’autor, esculptada per Dubray. Pendent la primièra Guèrra Mondiala, la populacion agenesa amaguèt l’estatua per que foguèsse pas presa pels Alemands. Puèi en 1921, foguèt creat lo concors poetic «Jansemin d’Argent» amb de categorias en occitan e en francés. Ara, al Gravier, fòrças causas pòrtan lo nom de Jansemin : un collègi, una calandreta, un cafè…

Mas los agenés d’ara, coneisson vertadièrament aqueste grand poèta ? Es çò que lor soi anada demandar e vaquí qualques unas de lors responsas : per la màger part de las personas, Jasmin es un collègi d’Agen. Los joves ne sabon pas mai. Urosament, los mai ancians sabon que Jansemin èra un poèta occitan mercés a la granda estatua que se tròba plaça Jansemin a Agen ! I a pas pus qu’a informar los joves sus la cultura e la lenga occitanas que los enròdan.