Anam de fèsta ?

Coma los autres cantons dels Países Catalans, quand arriba la Fèsta Major, las carrièras de Lleida s’emplenan de jòia ambe lo “Cercavila Popular”. E mainse l’un dels emblèmas mai coneguts siá los “Castellers”, la cultura populara es fòrça divèrsa. Malgrat las transformacions, una seria de figuras que pareisson eissidas dels contes emplenan las carrièras de la vila. Dempuèi los dançaires coma los Bastoners, La Moixiganga, Els Cavallets o El Ball Parlat des Moros i dels Cristians, fins als Gegants e los Capgrossos, semenan joia e fèsta pertot ont passan, jos l’agach fascinat dels mainatges. Pertot retronisson las gralles e los tambors, los tamborins e los flaütèls, las clarinetas e los bassons. E quand la nuèch arriba, los Diables aparéisson ambe son accion celèbra : entre los fiuladises e las belugas de las carretilles, coma se sortissián de l’infèrn, divertisson los joves al mièg d’una dança de fuòc.

Poiriam contunhar de paginas e de paginas en descrivent e contant los Cercaviles, mas per manca d’espaci nos centrarem sus çò que poiriam considerar coma la figura mai representativa de Lleida : Lo Marraco. S’agís d’una figura fòrça colossala; ambe una longor de 8,50m, una nautor de 3,75m e una largor de 2,90m, Lo Marraco pren l’aparéncia d’una mena de drac. Malgrat la constància de l’existéncia d’un drac abans, lo cal dissociar del Marraco puèi qu’aqueste apareguèt aital pel primièr còp en 1907, quand un grop de lleidatanes decidiguèt de donar una aparéncia fisica a una figura de l’imaginari popular. S’agís d’un monstre qu’espauruga los mainatges : quand los parents vòlon que los dròlles obsiscan, evòcan Lo Marraco. Coma l’ai dich, aqueste drac apareguèt pel primièr cop en 1907 mas èra pas la figura que passeja uèi per Lleida. S’agissiá d’un monstre ont lo mainatge i podiá entrar per la boca e ne sortir enlimpant sus un tobogan per la coa. Ailàs, aqueste desapareguèt en 1915, e Lleida deguèt esperar fins a 1941 per ne veire una segonda version que, coma la primièra, engolava los dròlles. Percorrèt las carrièras fins a 1955. Los dos anteriors devián èsser portats per las personas e ne volguèron far un de mai transportable. Aital, en 1957 nasquèt lo que coneissèm ara : pòt bolegar lo còl e far sortir de fum pel nas, mas engolís pas pus los mainatges. Coma per màgia, e mai se lo luòc ont èra gardat foguèt negat e gaireben destrusit pendent l’aigat de 1982, Lo Marraco subrevisquèt e encara uèi a la foncion de far paur als dròlles. Aital, quand un mainat a creiscut e deu daissar lo chuquet, escalabra lo còl d’un adult e lo penja a una de las enòrmes dents del drac.

Espèri aver pogut daissar entrevéser la figura tant importanta per Lleida qu’es Lo Marraco. Çaquelà, auriái aimat poder parlar d’autras bèstias del bestiari coma la Mulassa, o descriure cossí, entre lo tustat dels bastons e los cascavèls, los Bastoners dançan per carrièras. Aital, vos conselhi, se n’avètz l’escasença, d’anar dins una vila dels Países Catalans per descobrir lo magnific mond de la cultura populara catalana.