A nòstre biais

Dins l’espaci occitan, se lo sudoccitan e lo gascon son ben documentats es mens lo cas per l’airal nòrdoccitan. Dins aquest airal, l’occitan de Lemosin-Perigòrd a una relativa visibilitat en rapòrt de l’alvernhat, amb d’autors coma Ganhaire, Chapduelh, Melhau, Delpastre, conoissuts fòra de lor region. E mai, trobam d’excellentas librariás occitanas a Gap (tradicion anciana dal colportatge de libres e dals preceptors itinerants) coma a Lemòtges que fan un trabalh de difusion dals libres occitans incomparable.

Per lo vivaroalpenc (occitan dalfinés, alpenc, gavòt o encara coma se ditz en Piemont “a nòstra mòda”) chal èstre curiós e trobaretz totjorn de libres vivaroalpencs mas a difusion mai reduchaAssai de bibliografia generala de l’occitan vivaroalpenc e part detalhaa de sa part alpencha per... Laurenç Revèst. Per exemple los ancians François Pascal, Auguste Thouard, David Meyer dins las Autas Alps, Louis Moutier dins Droma, Germaine Waton de Ferry en los Alps d’Auta Provença, Clovis Veran, René Liautaud, Jean-Marie Ricolfi dins los Alps Maritimes, entre autres. E per la creacion actuala, n’i a tanben (prefero ren ne’n citar que se ne’n cito un n’eissublio un autre !)

L’autor Gerard Ligozat, occitanofòne de naissença, es un gapian vengut professor d’universitat e cerchaire al CNRS en intelligéncia artificiala e en lingüistica. Abarit dins una familha que s’i parla vivaroalpenc, fa lo pastre en estiva dins una fèrma que s’i parla “a nòstre biais”. E òc, l’occitan vivaroalpenc es la lenga de trabalh e tot simplament de vita. Engatjat de lònja data dins lo moviment per la defensa de las lengas dichas regionalas, es membre de l’Associacion Internacionala d’Estudis Occitans (AIEO). Volentiers conferencier tractant dal desvelopament tecnic de l’occitan per lo futurTraduction automatique et occitan, Conférence au CEROC, Paris IV, 2011, coma autor d’articles sus la lenga. Èra ja lo traductor en 2018 de Goscinny e Sempé Lo Pechon Nicolau en occitan vivaroalpenc.

Aquel metòde concernís l’occitan vivaroalpenc dals Alps dal sud (Isèra occitana, Autas Alps, mitat nòrd dals Alps d’Auta Provença, mitat nòrd-èst dals Alps Maritimes), la quasi totalitat de Droma, la mitat nòrd d’Ardècha, l’èst de Léger Naut, de franjas al sud de Léger e las valaias occitanas de Piemont (los monts e los pès dals monts ren la plana). Una mapa bèla presenta clarament aiçò. Es un metòde actual amb leiçons, prononciacion, vocabulari, gramatica e sintaxi. Un biais pensat per los professors per escolans joves coma adultes fach d’exercicis amb de juecs de reconstitucion de formas, de recèrcha e confirmacion per l’aprenent de regularitats. Tot aquò per verificar l’aquisicion dals aprendissatges. Las illustracions rendon l’obratge agradiu e meten en contèxt.

L’espaci de Gavotina estent pron grand e variat coma los autres dialèctes occitans, cada tip de parlar es illustrat amb de tèxtes d’autors dal vivaroalpenc dals Escartons en passar per lo “vivaroalpenc en ca” coma dins las valaias de Vesubiá e Palhons fins al vivaroalpenc de Velai. L’occitan vivaroalpenc duerbe dirèctament sus l’estrangier, la pròva se parla tanben en Itàlia, egalament dins la diaspòra valdesa en de vilatges de Calàbria (mai d’un fòra La Gàrdia) e ce que ne’n rèsta en de vilatges de Baden-Württemberg en Alemanha.

Liant tèxt e oralitat, de notar una aisina suplementària ben utila : los enregistraments de las leiçons de la primiera part dal manual son progressivament disponiblas en linha.

D’un biais anecdotic, lo fach que lo manual siá editat per las Éditions Yoran Embanner – mercés a elos ! – pausa la question de la dificila edicion en lengas non oficialas en França en general e de l’occitan en particular. Las maisons d’edicion parlant sovent de la baissa constanta dal lectorat-compraires de libres occitans.

Un manual per aver de futurs lectors, o chal esperar !